جلوه های حضور مورخ در دو متن تاریخی عصر صفوی
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ ادبیات، دوره: 15، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_HLIT-15-2_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 178
نویسندگان
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد، یزد، ایران
چکیده
تاریخنگاری یکی از شاخههای مهم علوم اسلامی است که در عصر صفوی مورد توجه و اقبال فراوان قرار گرفت. حضور مورخ در متن یکی از موضوعات چالش برانگیز تاریخنگاری سنتی و مدرن بوده که دو دیدگاه متفاوت در ارتباط با آن مطرح شده است. عدم حضور مورخ در متن و داشتن موضعی بیطرفانه، یکی از اصولی است که در تاریخنگاری سنتی مورد تاکید قرار گرفته و در مقابل در تاریخنویسی نوین، نقشی جدی و تعیینکننده برای مورخان، در تحلیل وقایع تاریخی درنظر گرفته شده است. با مطالعه برخی از کتب تاریخی سنتی، مواردی از حضور مورخ در متن مشاهده میشود که اصل عدم حضور مورخ را نقض مینماید. این جستار درصدد آن است تا با تکیه بر دو کتاب تاریخ عالمآرای عباسی و احسن التواریخ و با روش تحلیلی توصیفی به بررسی و ارزیابی جلوههای حضور مورخان در کتابهای تاریخی موردنظر و چگونگی موضعگیری آنها بپردازد. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که حضور مورخ در آثار مذکور به صورت اشاره مورخ به شخص خود، داشتن نگاه جانبدارانه با آوردن صفات مثبت و منفی، توصیف چهره دوست و دشمن، سخن پردازی و استفاده از جملات ادبی، آوردن اشعار، استشهاد به آیات و احادیث و به کارگیری عبارات دعایی نمود پیدا کرده است. با وجود اینکه حسن بیگ روملو و اسکندربیگ منشی دو مورخ همعصر بوده و در آثار خود وقایع یکسانی را نقل کرده اند، اما جلوه حضور حسن بیگ روملو در متن، به مراتب از اسکندربیگ منشی کمتر و موضع وی بی طرفانه تر بوده است.کلیدواژه ها
تاریخ نگاری, حضور مورخ, تاریخ عالم آرای عباسی, احسن التواریخاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.