مطهره اسفندیاری - کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
محمدعلی حکیم زاده اردکانی - استادیار،گروه مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

بیابان­زایی یکی از مهمترین مسائل مناطق خشک و نیمه­خشک در جهان است. رشد سریع جمعیت بشر و افزایش کشاورزی سبب تخریب بیشتر منابع آب و خاک شده است. از طرف دیگر بهسازی خاک بسیار وقت­گیر و گران می­باشد، بنابراین دانستن عوامل موثر در تخریب خاک و تاثیرهای آن بر بیابان­زایی ضروری به نظر می­رسد. به­منظور بررسی شدت تخریب منابع خاک در اراضی کشاورزی منطقه آباده طشک، از مدل بیابان­زاییIMDPA استفاده گردید. در این مدل برای معیار خاک ۴ شاخص هدایت الکتریکی خاک، درصد سنگ و سنگ­ریزه عمقی، بافت و عمق خاک در نظر گرفته شده است. به­طوری­که در نمونه­برداری و امتیاز­دهی شاخصهای مورد بررسی از روش نمونه­برداری شبکه­ای- تصادفی استفاده شد، سپس براساس مدل به هر شاخص براساس تاثیر آن در بیابان­زایی وزنی داده شد، همچنین با محاسبه میانگین هندسی از امتیاز شاخص­ها و بهره­گیری از نرم­افزار GIS نقشه­های وضعیت فعلی بیابان­زایی مربوط به هر شاخص تهیه گردید. سپس با تلفیق نقشه شاخص­ها به روش میانگین هندسی نقشه وضعیت فعلی بیابان­زایی معیار خاک بدست آمد. نتایج بدست­آمده نشان می­دهد که ۴۷ درصد (۲۲۱۲­هکتار) از کل مساحت منطقه در کلاس کم بیابان­زایی،۴۳ درصد (۲۰۱۹­هکتار) از کل مساحت منطقه در کلاس متوسط و۱۰ درصد (۴۶۷­هکتار) از مساحت منطقه در کلاس شدید بیابان­زایی قرار دارد.

شدت بیابان زایی, مدل IMDPA, تخریب خاک, آباده طشک- فارس