بررسی اثرات احداث سدهای ۱۵ خرداد و غدیر ساوه بر روند بیابان زایی دشت مسیله قم
- سال انتشار: 1393
- محل انتشار: مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، دوره: 21، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_IJRDR-21-3_011
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 109
نویسندگان
نویسنده مسئول، کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، ایران
استاد، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
چکیده
امروزه رشد جمعیت و گسترش فعالیت انسانی در طبیعت آنچنان افزایش یافته که واژه بیابان را دستخوش تغییرات نموده و طی آن بیابان از بودن به شدن تبدیل شده است. هدف این تحقیق بررسی اثرات احداث سدهای ۱۵ خرداد و غدیر ساوه بر روند بیابان زایی دشت مسیله می باشد. حوزه آبریز مسیله در قسمت جنوب ارتفاعات البرز میانی قرار دارد. در این طرح وضعیت پوشش گیاهی، حجم آب ورودی به منطقه، ویژگی های شیمیایی خاک و آمار محصولات کشاورزی منطقه طی دو دوره با فاصله زمانی پنج سال، در زمان قبل و بعد از احداث سدها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. نتایج نشان داد که میانگین سالانه حجم آب ورودی به دشت مسیله توسط رودخانه قم رود قبل از احداث سد ۱۵ خرداد (طی سالهای ۴۳ تا ۷۳) سالانه حدود ۸۰ میلیون مترمکعب بوده است ولی پس از زمان احداث سد (سال ۱۳۷۴) یعنی از سال ۱۳۷۵ به بعد میزان آب ورودی به دشت مسیله به صفر رسیده است. هیدروگراف واحد دشت مسیله طی سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰ نشان داد که سطح آب زیرزمینی سالانه به طور متوسط ۵ متر افت داشته است. البته در بیشتر تیپ های گیاهی به دلیل عدم ورود سیلاب و عدم شستشوی خاک، تراکم نمک در افق های سطحی خاک افزایش یافته و در تیپ های گیاهی که گیاهان آن نم شورپسند بود و ریشه کم عمق داشتند، مانند گونه های گیاهیAeloropus litoralis و Spp Cyperus به دلیل عدم دسترسی ریشه به آب تا حدود ۱۰۰ درصد با کاهش تاج پوشش مواجه شده و گونه های گیاهی جدید مانند Halocnemum strobilaceumوHalostachys caspica جایگزین علفزارهای طبیعی منطقه شده اند و از نظر کشاورزی نیز تغییرات چشمگیری در ترکیب و نوع کشت محصولات پدید آمده است. بدین ترتیب دشت مسیله از یک منطقه کشاورزی مولد، در حال تبدیل به یک بیابان واقعی است.کلیدواژه ها
دشت مسیله, سدسازی, خشکی, بیابان زاییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.