هاشم کنشلو - استادیار، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
محمد یوسف آچاک - کارشناس پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایرانشهر، ایران

مدیریت، حفاظت، بهره برداری و احیاء رویشگاه های یک گونه، مستلزم شناسایی ویژگی های رویشگاهی و عوامل اکولوژیکی تاثیرگذار می باشد. در این تحقیق پس از مشخص نمودن محدوده رویشگاه های درخت توج، ۶ رویشگاه جهت بررسی خصوصیات جنگل شناسی، ساختار زمین شناسی و خصوصیات خاک انتخاب شده است. برای تعیین تراکم و انبوهی از روش ۵ درختی و برای ثبت مراحل فنولوژی، در هر رویشگاه، ۳ پایه مسن تا میان سال، علامت گذاری شدند. درختچه یا درخت توج، بومی آسیا (نواحی خشک و نیمه خشک شمال غرب هند، پاکستان، مناطق گرم و مرطوب شبه جزیره عربستان، نواحی جنوبشرق ایران) وآفریقای تروپیکال بوده و به کشور مصر، چین وجزایر ماسکارانه وارد و کاشته شده است. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان از پراکنش توج در نواحی گرم و جنوب بلوچستان از نزدیکی ساحل دریا (۵۰-۴۰ متر) تا ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا با میانگین بارندگی سالیانه ۹۲ تا ۲۰۰ میلی متر و متوسط حرارت سالیانه ۶/۲۴ تا ۳/۲۸ درجه سانتی گراد را دارد. بافت خاک رویشگاه ها بیشترسبک تا متوسط، میانگین اسیدیته گل اشباع ۱۹/۸ و هدایت الکتریکی آن ۲۷/۷ دسی زیمنس بر متر بوده که عمدتا" برروی رسوبات دوران های کواترنری و ترشیاری به میزان ۵۲ و ۴۸ درصد بترتیب حضور دارند. متوسط تراکم در هکتار توده های توج ۶-۴۰ پایه (جست گروه) در هکتار، میانگین ارتفاع پایه ها ۴ متر، متوسط قطر تنه ۱۰-۳۵ سانتیمتر، میانگین سطح تاج در جست گروه ها ۵۴ مترمربع  و درصد تاج پوشش در رویشگاه های مختلف بین ۵/۰ تا ۵۰% متغیر می باشد. زمان گلدهی از آبان تا فروردین و زمان رسیدن میوه ها، ماه های خرداد و تیردر رویشگاه های مختلف می باشد. تکثیر طبیعی توج از طریق بذر، جست و ریشه جوش صورت می گیرد و نهال های جوان بذری، بیشتردر پناه درختان مادری ویا سایر گونه ها دور از دسترس دام ها قادر به استقرار می باشند.

توج, آت اکولوژی, فنولوژی, رویشگاه, جنگل شناسی