رویا احقاقی - کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی دانشگاه یزد، ایران
اصغر مصلح آرانی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
حمیدرضا عظیم زاده - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
محمد زرگران - کارشناس ارشد، اداره منابع طبیعی شهرستان طبس، ایران
بهمن کیانی - استادیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران

پراکنش و استقرار گیاهان اصولا تحت تاثیر شرایط محیط و خصوصیات گیاه قرار دارد. گونه های جنس Calligonum (اسکنبیل) از خانواده Polygonaceae در ایران گسترش وسیعی در اقالیم خشک و نیمه-خشک دارند. در این مقاله مناطق پراکنش و ویژگی های کمی گونه های اسکنبیل طبسی (Calligonumstenopterum)، اسکنبیل ایرانی (Calligonumpersicum)، اسکنبیل کرمانی (Calligonumbungei)، اسکنبیل هفت بندی (Calligonum polygonaides) بررسی شده است. در چهار رویشگاه به طو مجزا، واحد و تیپ ژئومرفولوی دشت سراپانداژ و پوشیده با تصاویر ماهواره ای تشخیص داده شد. در هر رویشگاه چهار پروفیل به عنوان شاهد انتخاب گردید. نمونه برداری از لایه های خاک مطابق روش استاندارد انجام و خصوصیاتی نظیر؛ بافت، شوری، اسیدیته، آهک، گچ، نسبت جذب سدیم و ماده آلی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که هر چهار گونه اسکنبیل طالب خاک های سبک نظیر لومی- شنی، دارای گچ و آهک نسبتا زیاد، pH کمی قلیایی تا قلیایی متوسط می باشد. از نظر شوری و نسبت جذب سدیم، خاک ها شور و قلیا است. وجود درصد تاج پوشش بسیار کم حاکی از شرایط رطوبتی ضعیف و کمبود شدید مواد آلی در خاک می باشد. اقلیم حاکم بر رویشگاه های چهار گونه مورد نظر دارای بارندگی بسیار کم، اختلاف دمایی زیاد در فصول تابستان و زمستان، و فصل خشک بسیار طولانی (۱۲-۱۰ماه) است. در مورد خصوصیات اقلیمی تعداد روزهای یخبندان در رویشگاه اسکنبیل ایرانی و اسکنبیل طبسی نسبت به رویشگاه های اسکنبیل هفت بندی و کرمانی کمتر بوده و شرایط تنش سرما در رویشگاه اسکنبیل ایرانی و طبسی کمتر مشهود می باشد. به عبارت دیگر تنش کمتر سرما شرایط را برای رویش اسکنبیل طبسی که منحصرا مربوط به همین ناحیه در ایران می باشد، فراهم کرده است.

اسکنبیل, طبسی, هفت بندی, کرمانی, ایرانی