تقابل مصونیت و مسئولیت ناشی از نقض قاعده آمره در رویه دیوان بین المللی دادگستری

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، دوره: 24، شماره: 77
  • کد COI اختصاصی: JR_PLR-24-77_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 278
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهشید آجلی لاهیجی

دانش آموخته دکتری حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

سید علی حسینی آزاد

دانش آموخته دکتری حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

مجید زحمتکش

دانش آموخته دکتری حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، نجف آباد، ایران

چکیده

بی­تردید قاعده آمره همواره بعنوان برترین قاعده در میان قواعد حقوق بین­الملل معرفی می­شود. با این ­حال تصمیمات دیوان بین­المللی دادگستری در شرایطی که مصونیت و مسئولیت ناشی از نقض قاعده آمره همزمان در قضیه­ای مطرح گردیده، موجب ایجاد شبهاتی درباره­ برتری مطلق قاعده آمره شده است. بطور خاص در دو رای قرار بازداشت (کنگو علیه بلژیک ۲۰۰۲) و مصونیت­های صلاحیتی (آلمان علیه ایتالیا ۲۰۱۲) دیوان با ترسیم نوعی تفکیک بین قواعد شکلی و ماهوی اعلام می­کند با توجه به اختلاف ماهیتی قواعد مصونیت و قاعده آمره، این قواعد تعارضی با هم نداشته و صرفا مصونیت بعنوان قاعده شکلی مانع از ورود به ماهیت می­شود. در این پژوهش به شیوه توصیفی – تحلیلی به بررسی مبانی تصمیم دیوان پرداخته می­شود تا مشخص گردد آیا به واقع از منظر حقوق بین­الملل قواعد مصونیت شکلی و قواعد آمره، ماهوی هستند و مناسبات میان این دو دسته از قواعد به چه صورت است. تحلیل موضوع به روشنی نشان می­دهد که راجع به نحوه تفکیک میان قواعد شکلی و ماهوی و مصادیق آنها هنوز قطعیتی در حقوق بین­الملل وجود نداشته و تصمیم دیوان در گزینش این رویکرد تا حدی باعث ایجاد تزلزل در جایگاه متعالی قاعده آمره شده است.

کلیدواژه ها

قاعده آمره, مصونیت, دیوان بین المللی دادگستری, قواعد شکلی, قواعد ماهوی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.