پیش بینی حساسیت به فرسایش نهشته های بادی با استفاده از مدل های توزیع اندازه ذرات در بخشی از ساحل غربی دریاچه ارومیه

در سال های اخیر، بخش زیادی از عرصه آبی دریاچه ارومیه خشک و بستری از رسوبات ریزدانه ی شور به وجود آمده که بسیار مستعد فرسایش بادی هستند. این پژوهش به منظور بررسی قابلیت برخی مدل های ریاضی در تشریح توزیع اندازه ذرات نهشته های بادی و پیش بینی حساسیت به فرسایش با استفاده از توزیع اندازه ذرات در تپه های ماسه ای بخشی از سواحل غربی دریاچه ارومیه صورت پذیرفت. در مجموع ۴۸ نمونه از رئوس یک شبکه ۵۰۰×۵۰۰ متری و از عمق ۵-۰ سانتی متری جمع آوری گردید. توزیع اندازه ذرات نمونه ها با استفاده از روش غربال خشک تعیین گردید. شاخص های آماری اندازه ذرات شامل قطر میانگین، جورشدگی، چولگی و کشیدگی محاسبه گردید. نه مدل توزیع اندازه ذرات جهت تعیین مدل مناسب در تشریح توزیع اندازه رسوبات بادی مورد بررسی قرار گرفته و از اجزاء وزنی مربوط به قطرهای ۸۴۰>، ۴۲۰>، ۴۲۰ تا ۸۴۰، ۱۰۰> و ۱۰۰ تا ۸۴۰ میکرومتر جهت تعیین میزان حساسیت به فرسایش بادی استفاده گردید. نتایج نشان داد که میانگین اندازه ذرات در نهشته های بادی بطور متوسط برابر با μm۳۱۰ (۶۹/۱f) بود که در مقایسه با اغلب بیابان های جهان، شامل ماسه های نسبتا درشت تر، با جورشدگی ضعیف و بسیار لپتوکورتیک بود. با توجه به ضرایب کارایی، مدل فردلاند بهترین عملکرد را در تشریح توزیع اندازه ذرات رسوبات مورد مطالعه نشان داد. نمونه های مورد مطالعه به طور میانگین دارای ۹۷ درصد ذرات کوچکتر از ۸۴۰ میکرومتر بوده و بسیار مستعد فرسایش بادی می باشند. حدود۸۰ درصد ذرات قابلیت انتقال توسط فرآیند جهش و حدود ۱۷ درصد توسط فرآیند تعلیق را دارند.

کلیدواژه ها:

تپه های ماسه ای ، مدل های توزیع اندازه ذرات ، حساسیت به فرسایش بادی ، دریاچه ارومیه