تاثیر تغییر کاربری اراضی بر ذخیره کربن آلی و برخی ویژگی های بیولوژیکی خاک در بخشی از حوزه ی آبخیز رکعت در استان خوزستان
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، دوره: 24، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_IJRDR-24-1_015
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 145
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، خوزستان ایران
استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
کارشناس ارشد، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان، اهواز، ایران
چکیده
خاک اصلی ترین منبع کربن در اکوسیستم های خشکی است، اما فعالیت های انسان در سراسر جهان از جمله تغییر کاربری اراضی منجر به کاهش قابل توجه کربن خاک گردیده است. به نظر می رسد که در طول قرن گذشته تغییر گسترده کاربری اراضی موجب هدر رفت بخش عظیمی از کربن آلی خاک ها شده است. از اینرو این مطالعه به منظور بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی از مرتع به زراعت بر ذخیره کربن آلی (C Stock) و برخی شاخص های بیولوژیکی خاک شامل (کربن آلی کل (SOC)، تنفس پایه خاک (BSR)، کربن زیست توده میکروبی (MBC)، نسبت میکروبی (MQ) و ضریب فعالیت متابولیکی (qCO۲)) در شرق استان خوزستان (حوزه آبخیز رکعت) مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور نمونه های خاک در هشت تکرار از لایه های ۱۵-۰ و ۳۰-۱۵ سانتیمتری در هر دو کاربری تهیه شدنددر این آزمایش مقادیر qCO۲ ، میزان SOC، MBC و MQدر کاربری کشاورزی نسبت به مرتع طبیعیتفاوت معنی داری نداشتند ولی مقدار ذخیره کربن آلی خاک نیز در کاربری کشاورزی در لایه های ۱۵-۰ و ۳۰-۱۵ سانتیمتری با مقادیر ۵/۱۹، ۳/۸ تن بر هکتار نسبت به مرتع طبیعی (۷/۲۹، ۹/۱۵ تن بر هکتار) به ترتیب ۳۴ و ۴۷ درصد کاهش یافت. مقدار SOC در کاربری کشاورزی در لایه های سطحی و زیرسطحی خاک (۴۷/۸، ۲۸/۵ گرم برکیلوگرم خاک) نسبت به مرتع طبیعی (۲۹/۱۳، ۵۵/۶ گرم برکیلوگرم خاک) ۳۶ و ۱۹درصد کاهش داشت. همچنینMBC در لایههای ۱۵-۰ و ۳۰-۱۵ سانتیمتری خاک در کاربری کشاورزی نسبت به مرتع طبیعی به میزان ۶۰ و ۷۱ درصد کاهش، MQ به میزان ۳۷ و ۶۵ درصد کاهش و qCO۲ به میزان ۴-۳ برابر افزایش نشان دادند.بطور کلی تغییر کاربری اراضی موجب هدر رفت قابل توجه کربن آلی کل و تقریبا نیمی از ذخیره کربن آلی در سطح خاک شده است. کم شدن مقدار کربن آلی در کاربری کشاورزی موجب کاهش قابل توجهی در کربن زیست توده میکروبی نسبت به سایر صفات گردیده است که می توان آن را یک شاخص کلیدی در ارزیابی تغییرات کربن آلی خاک به حساب آورد.کلیدواژه ها
ذخیره کربن, کاربری اراضی, مرتع, زراعت زیست توده میکروبی, تنفساطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.