الهام بنی هاشمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، مرتعداری دانشگاه منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، ایران
پژمان طهماسبی - دانشیار، گروه مرتعداری، دانشگاه منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، ایران
اسماعیل اسدی - دانشیار، گروه مرتعداری، دانشگاه منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، ایران

چرای دام یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع محسوب می شود. این تحقیق با هدف شناسایی صفات عملکردی گیاهان که می توانند به عنوان شاخصی برای بررسی اثرات مدیریت چرای دام در مرتع استفاده شوند. در منطقه نیمه استپی کرسنک استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفته است.برای نمونه برداری ۷ سایت قرق و چرا شده در طول گرادیان انتخاب و ضمن استقرار یک ترانسکت ۱۰۰ متری به طور تصادفی و ۵ پلات چهار مترمربعی به شکل سیستماتیک به فواصل ۲۰ متر در طول این ترانسکت، در هر پلات پس از شناسایی گونه های موجود درصد پوشش هریک از گونه ها تخمین زده شد و صفات گیاهی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که صفات گیاهی همچون ارتفاع گیاه، طول برگ، وزن کلی گیاه، خوش خوراکی کلاس I و خوش خوراکی کلاس II، فرم رویشی فورب، عمر زیستی یک ساله و چندساله و شکل زیستی تروفیت و ژئوفیت اختلاف معنی داری در دو منطقه مدیریتی قرق و غیرقرق دارند (۰۵/۰Sig ≤). هم چنین مقادیر میانگین ارزش صفات طول برگ، خوشخوراکی II، فرم رویشی فورب و شکل زیستی تروفیت در منطقه قرق بیشتر از منطقه غیرقرق می باشند. طبق نتایج تحلیل مولفه های اصلی، تاثیرپذیرترین صفات به ترتیب عبارتند از وزن کلی گیاه، یک ساله و چندساله بودن، فرم رویشی بوته ای، فرم زیستی کامفیت، فانروفیت و تروفیت، ابعادبرگ و خوش خوراکی کلاس II و III است. این صفات حدود ۶۰ درصد تغییرات را توجیه می کنند. در نهایت با تلفیق نتایج آزمون T و PCA صفات کلاس خوش خوراکی، وزن کلی گیاه، ابعاد برگ، کلاس خوشخوراکی و فرم رویشی و فرم زیستی گیاهان به عنوان مهم ترین صفات در ارزیابی مدیریت چرای دام در منطقه معرفی می شوند.

قرق, صفات عملکردی, کرسنک, گرادیان چرایی, گیاهی