نقش فرسایندگی باد و حمل ماسه بر تحرک پذیری ماسه در حاشیه دریاچه ارومیه

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، دوره: 25، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_IJRDR-25-3_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 131
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی اکبر نظری سامانی

دانشیار، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

لیلا بیابانی

دانشجوی کارشناسی ارشد بیابانزدایی، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

حمیدرضا عباسی

مربی پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

حسن خسروی

استادیار، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

باد به عنوان عامل اصلی در تخریب و فرسایش مناطق خشک و نیمه خشک می باشد که برای جلوگیری از اثرات تخریبی آن باید شناخت کافی از ویژگی بادهای منطقه حاصل گردد. هدف اصلی این تحقیق، وضعیت فرسایندگی باد و میزان حمل ماسه در منطقه مورد مطالعه می باشد. جهت بررسی از داده های بادسنجی ۸ ایستگاه سینوپتیک حاشیه دریاچه ارومیه با دوره آماری موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گلبادهای سالانه منطقه نشان داد که  به­رغم تغییرات زمانی و مکانی بسیار زیاد باد در حاشیه این دریاچه، عمده بادهای غالب از سمت شرق و سپس از غرب می وزد. گل­توفان های سالانه نشان داد که بادهای فرساینده عمدتا دارای جهات جنوب و جنوب غربی است که این بادها در فصول تابستان و بهار به صورت یک­طرفه و در فصول پاییز و زمستان به صورت چند­جهته می وزند. به منظور محاسبه توان حمل ماسه با استفاده از رابطه فرای برگر و دین، منطقه مورد مطالعه از نظر قدرت فرسایش باد در کلاس کم تا متوسط قرار گرفته است و جهت نهایی حمل ماسه عمدتا به سمت شمال شرقی است که براساس معادله لتو-لتو دبی (شار) حمل ماسه بین ۰۵/۰ تا ۷۳/۲ تن بر متر درسال محاسبه شد. همچنین با استفاده از معادله تسوار، شاخص تحرک تپه های ماسه ای برای تمام ایستگاه­ها کمتر از ۱ شد که نشان دهنده غیر فعال بودن اشکال تراکمی ماسه است. ولی چون پوشش گیاهی بسیار کمی بر روی آنها مستقر شده است میتوان نقش عامل انسانی (بویژه چرای دام و لگد کوبی احشام) و شوری بیش از حد تپه ها را در آن مهم دانست.

کلیدواژه ها

پتانسیل حمل رسوب, وضعیت فرسایندگی باد, تحلیل داده های بادسنجی, دریاچه ارومیه, رژیم بادی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.