علل شکل گیری و سیر تحول کالبدی شهر کرمان از پیدایش تا دوره قاجاریه
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دومین کنفرانس بین المللی معماری و شهرسازی طراحی پایدار و فراگیر برای همگان
- کد COI اختصاصی: AUPS02_141
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 235
نویسندگان
استادیار دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
چکیده
شکل گیری هسته اولیه شهرها غالبا بر پایه عوامل سیاسی ، اقتصادی ، موقعیت قرارگیری و مساعدتهای طبیعی بوده است ؛ اما شیوه ادامه حیات شهرها و عوامل موثر بر امتداد و رشد آنها، مبحثی قابل بحث و کنکاش است که در هر دوره تاریخی بنا بر شرایط موجود و سیاست شهرسازی حکومت ها، در آن زمان و مکان، ساختار شهر را دچار تحول می کند. بررسی این عوامل در پژوهش های گذشته عموما به صورت کلی بوده، درحالی که تفاوتهای فرهنگی ، اجتماعی و طبیعی شهرهای مختلف کشور، شناخت آنها را مستلزم بررسی تواریخ محلی در مقیاسی خرد کرده است . اهداف این پژوهش که با استفاده از روش تحقیق تفسیری تاریخی انجام شده، شناخت دقیق شهر کرمان، سیر تحولات تاریخی آن و عوامل تاثیرگذار بر تغییرات کالبدی شهر است . در همین راستا چرایی شکل گیری هسته اولیه شهر، چگونگی تاثیر عوامل طبیعی ، اقتصادی ، نظامی و سیاسی در ادامه حیات شهر و چگونگی تاثیرگذاری مسیرهای تجاری باستانی ، در استخوان بندی شهر، مورد بررسی قرارگرفته اند. شهر کرمان از زمان شکل گیری در دوره ساسانی ، همواره گسترشی آرام و ممتد در جهت قرارگیری در مجاورت مسیرهای باستانی و استفاده بیشتر از منابع طبیعی داشته است . استقرار اولیه شهر که در ابتدا به حاشیه قلاع دختر و اردشیر محدود می شد، در دوره اسلامی و خصوصا از قرن چهارم هجری و هم زمان با حکومت سلجوقیان در ایران، گسترشی در جهت غرب و به سمت جاده باستانی فارس و خراسان و زمین های هموار این محدوده پیدا می کند. سپس در دوره قراختائیان با اهمیت پیدا کردن مسیر باستانی یزد و خراسان به سمت خلیج فارس؛ و عدم امکان گسترش شهر در جهات شرقی و جنوبی به دلیل وجود رشته کوههای مجاور، شهر با شکل گیری محله قبه سبز به سمت شمال ادامه حیات می دهد. در دوره آل مظفر محور شرقی -غربی شهر حائز اهمیت شده و با ایجاد مجموعه ابنیه مظفری و محله مظفری ، مناطق کم رونق شرقی ، به محدوده اصلی شهر افزوده می شوند. در دوره صفویه و قاجار رشد فیزیکی محدوده شهر با سرعت کمتری ادامه پیدا می کند و مهم ترین تحولات را می توان بازسازی بافت کهن ، محلات قدیم و رشد و تکامل محورهای بازار از طریق ایجاد مجموعه های گنجعلی خان و ابراهیم خان برشمرد.کلیدواژه ها
سیر تحول کالبدی شهر، رشد و توسعه شهر، عوامل موثر در تحولات شهری ، ساختار شهر، شهر کرماناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.