فیض اله قنبری - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابان زدایی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.
محسن توکلی - دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
مهدی حیدری - دانشیار گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
حسن فتحی زاد - دانشجوی دکتری بیابانزدایی، گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

در حال حاضر کمبود آب و بیابان زایی از مشکلات جدی در بسیاری از نواحی دنیا محسوب شده که توسعه پوشش گیاهی و رشد محصولات کشاورزی را در معرض خطر جدی قرار داده است. ازاین رو مدیریت صحیح و بکارگیری روش های نوین به منظور افزایش بازدهی آبیاری و در نتیجه بهبود بهره برداری از منابع محدود آب، ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد. یکی از این روش ها که اخیرا مورد توجه قرار گرفته، استفاده از افزودنی های مختلف مانند پلیمری و طبیعی است. هدف از این تحقیق بررسی اثر سوپرجاذب های طبیعی و مصنوعی بر عملکرد گونه کهور پاکستانی در شرایط اقلیمی و ادافیکی مناطق خشک استان ایلام به ویژه در دشت محسن آب شهرستان مهران است و موضوعی است که کمتر در این منطقه و به طورکلی در حوزه مناطق خشک و نیمه خشک به آن پرداخته شده است. در این راستا اثرهای افزودنی های طبیعی (خاک برگ و خاک اره) و سوپرجاذب مصنوعی (پلیمر نانوهورسان) بر نهال های کهور پاکستانی با مقایسه میانگین ۱۳ شاخص رویشی و فیزیولوژی در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان داد که اثر منابع تغییرات برون گروهی (تیمارها) بر کلیه صفات مورفولوژی و فیزیولوژی گونه مورد مطالعه به جز در صفات رویشی، ضریب پایداری و شاخص ویژه سطح برگ در سطح آماری پنج درصد معنی دار بوده است. بنابراین به عنوان یک نتیجه گیری کلی، می توان گفت که اکثریت شاخص های رویشی نهال های کهور پاکستانی در اثر استفاده از تیمارهای مورد بررسی بهبود یافته است، بنابراین اضافه کردن افزودنی های طبیعی و غیرطبیعی در این منطقه و مناطق مشابه توصیه می گردد.

سوپرجاذب, کهور پاکستانی, خاک اره, بقایای گیاهی, مهران