ارزیابی و معرفی جمعیت های امید بخش گون علوفه ای (Astragalus spp.) به منظور احیاء مراتع نیمه استپی ایران (استان کردستان)

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: مجله تحقیقات مرتع و بیابان ایران، دوره: 28، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_IJRDR-28-4_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 197
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بایزید یوسفی

دانشیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

صدیقه زارع کیا

استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

گون­ها (Astragalus spp.) از جنبه­های تولید علوفه، حفاظت خاک و غیره ارزشمند هستند. به­منظور ارزیابی استقرار و رشد گون­های علفی، تعداد ۱۰ اکسسشن متعلق به گونه هایAstragalus vegetus ،As. brevidens ،As. brachyodontus  ،  As. effususو As. cyclophyllus در سنندج در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی گردیدند. کاشت بذور در آبان ۱۳۹۷ و صفات درصد استقرار گیاه، شادابی عمومی، متوسط ارتفاع و قطر تاج بوته، تعداد شاخه در بوته، متوسط وزن تر و خشک بوته و نسبت وزن خشک به تر بوته در سال­های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰  اندازه­گیری گردید. مطابق نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثرات ژنوتیپ و سال برای تمام صفات و اثرمتقابل سال × ژنوتیپ هم باستثنای درصد استقرار و درجه شادابی برای سایر صفات در سطح یک درصد معنی­دار بود. نتایج نشان داد که جوانه­زنی بذر گون احتمالا بواسطه خواب بذر یا نوعی مکانیسم تحمل تنش­های محیطی تدریجی بود و در سال ۱۴۰۰ میانگین درصد استقرار گیاهان ۳۷%، تعداد شاخه اولیه ۳/۷ عدد، ارتفاع و قطر تاج به­ترتیب ۲/۳۵ و ۹/۳۵ سانتی­متر، وزن تازه و خشک بوته به­ترتیب ۲/۶۸ و ۱/۳۹ گرم و نسبت وزن خشک به تر بوته ۵۸/۰ بود. در تجزیه به مولفه­های اصلی(PCA)، دو مولفه اصلی PC۱ وPC۲ حدود ۸۰% واریانس کل را توجیه و در بای پلات مربوطه ژنوتیپ­های با مقادیر بالای شادابی، ارتفاع و قطر تاج و وزن گیاه و بنابراین عملکرد بالای علوفه به­طور عمده در ناحیه سوم با مقادیر PC۱ منفی و مقادیر کوچک و غالبا مثبت PC۲ قرار داشتند. در کل، مطابق نتایج مقایسه میانگین­ها و تجزیه PCA، اکسسشن­ As. effusus دره­ شهداء (آذر غربی) و سه اکسسشن گونه As. vegetus   (زرشک قزوین، سارال کردستان و قره باغ آذر غربی) به­عنوان اکسسشن­های با عملکرد و اجزای عملکرد علوفه بالا و سازگار برای احیای مراتع مخروبه استان کردستان و مناطق مشابه معرفی می­گردد.

کلیدواژه ها

گون (Astragalus spp.), استقرار گیاه, عملکرد علوفه, مرتع

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.