بی حسی سازمانی در جمعیت هلال احمر: توسعه مدل با رویکرد آمیخته

زمینه: با توجه به اهداف عالیه سازمانی، یکی از مهم ترین وظایف سازمان­ها، برانگیختن کارکنان به عنوان سرمایه­های راهبردی سازمان می باشد. پدیده بی­حسی سازمانی یکی از اصلی­ترین چالش­ها در سال­های اخیر بوده­ است و ناظر به وضعیتی است که در آن کارمندان سازمان نسبت به محیط سازمانی خود بی­انگیزه شده­اند. بر این اساس، پژوهش حاضر باهدف توسعه مقیاس بی حسی سازمانی در جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به صورت ترکیبی در سال ۱۴۰۰ انجام شد. بخش کیفی پژوهش با استفاده از رویکرد داده بنیاد با ۲۱ نفر از خبرگان انتخاب شده از طریق نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی و مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد؛ و بخش کمی با روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و نرم افزار Smart PLS۳ صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق در بخش کمی، کلیه مدیران سازمان هلال احمر شهر تهران به تعداد ۱۱۰ نفر بودند که با روش نمونه گیری تصادفی و بر اساس فرمول کوکران، ۸۵ مورد می باشد که جهت اطمینان بیشتر و کاهش خطای نمونه گیری ۹۰ نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته بی­حسی سازمانی برآمده از مدل تحقیق، شامل ۳۴ گویه در قالب طیف ۵ گانه لیکرت استفاده گردید. سنجش پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی و سنجش روایی به روش روایی سازه انجام شد که بر اساس نتایج، هر دو، مورد تایید قرار گرفتند. یافته ها: در بخش کیفی پس از ۳ مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی، مدل پژوهش شامل ۶ مقوله اصلی (مقوله محوری، شرایط علی، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای، راهبردها و پیامدهای بی حسی سازمانی) و ۲۹ مقوله فرعی ارائه گردید. نتایج بخش کمی نشان داد که شرایط علی با مقدار معنی داری (۰/۰۰۱) و ضریب مسیر (۰/۷۲۵) بر مقوله محوری و شرایط مداخله­گر با مقدار معنی داری (۰/۰۰۳) و ضریب مسیر (۰/۲۲۱)، شرایط زمینه ای با مقدار معنی داری (۰/۰۰۲) و ضریب مسیر (۰/۴۱۰) و مقوله محوری با مقدار معنی داری (۰/۰۲۳) و ضریب مسیر (۰/۳۳۴) بر راهبردها تاثیر مثبت و معنی داری داشتند. همچنین راهبردها با مقدار معنی داری (۰/۰۰۱) و ضریب مسیر (۰/۳۴۷) بر پیامدهای فردی و سازمانی بی حسی در جمعیت هلال احمر تهران تاثیر مثبت و معنی داری می گذارند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد مدل ارائه شده در این پژوهش، مدل مناسبی جهت شناخت و آگاهی مدیران درزمینه ی مفاهیم و مقوله های تاثیرگذار بر بی حسی سازمانی می باشد؛ بنابراین به مدیران جمیعت هلال احمر پیشنهاد می شود از مدل ارائه شده در این پژوهش برای به حداقل رساندن پدیده بی حسی سازمانی و افزایش بهره وری کارکنان استفاده نمایند.

کلیدواژه ها:

Organizational insentience ، Mixed-Method approach ، Grounded theory ، Structural equation modeling ، بی حسی سازمانی ، رویکرد آمیخته ، نظریه داده بنیاد ، مدل سازی معادلات ساختاری