تحلیل تطبیقی ویژگی های تجربه و استقراء در فلسفه ابن سینا و پوپر
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: دو فصلنامه پژوهش های معرفت شناختی، دوره: 6، شماره: 13
- کد COI اختصاصی: JR_AADAB-6-13_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 130
نویسندگان
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه خوارزمی تهران
چکیده
استقراء و تجربه از مسائل مهم فلسفه علم در جهان معاصر است که در فلسفه ابنسینا و پوپر همواره مورد توجه بوده است. ابنسینا با استناد به مواردی چون اخذ ذاتی، قاعده اتفاقی و قیاس خفی، تلاش نمود تا تجربه را از استقراء جدا کند و برای آن یقین و کلیت مشروط خاصی را لحاظ کند؛ ضمن اینکه تقسیم او از استقراء به تام و ناقص نیز اهمیت خاص خود را دارد. پوپر با نظر به مشکل عدم امکان استنباطات کلی در استقراء، تلاش نمود با طرح اصل انتقال و نشان دادن همسانی نگرش منطقی و روانشناسیگری، مشکل استقراء را حل کند و سپس با معرفی معیار ابطالپذیری، معیاری کلی و تجربی برای تایید نظریات علمی ارائه دهد. شباهت دیدگاه ابنسینا و پوپر، مواجهه نقادانه با مسئله استقراء و تجربه و تلاش برای تبیین ابعاد معرفتی آنها در علم و زندگی عملی بشر است، اما درنهایت ضمن اینکه هر دو، روش علمی را در تجربه و استقراء محدود نمیکنند، پوپر درحالی تجربه را بعنوان یکی از معیارهای تفکیک علم از غیر علم میداند که برای تجربه هیچ مبنای محکمی درنظر نمیگیرد، ولی ابنسینا تاکید دارد که تجربه از بدیهیات اولیه است و بنابراین در شکلگیری مجموعه معرفت بشری نقش مهمی دارد. در نوشتار حاضر، با تبیین و تحلیل تطبیقی دیدگاههای ابنسینا و پوپر درباب تجربه و استقراء، تلاش میشود توانمندهای رویکرد ابنسینا نشان داده شود.کلیدواژه ها
استقراء, تجربه, قاعده اتفاقی, اصل انتقال, قیاس خفی, ابطال پذیریاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.