گشتاسب کیانی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه آزاد مشهد
علی اصغر داوودی - عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد مشهد

قوم بختیاری یکی از ایلهای مهم و مقتدر جنوب ایران بوده است که در طول تاریخ خود، فراز و فرود بسیاری داشته و نقش بسزایی در تاریخ ایران و تحولات این کشور ایفا کرده است. جایگاه مردمی، نقش نخبگان و ساختار اجتماعی - سیاسی بختیاریها از الگوی خاصی پیروی و در طول تاریخ تغییر کرده است. قدرت در بختیاری، برخلاف اقوام دیگر، از سطوح و لایه های گوناگونی تشکیل شده بود. ساختار تیره های بختیاری، که از کوچکترین جزء یعنی خانواده یا بهون (سیاه چادر) تا بزرگترین آن یعنی شاخه (لنگ) را دربر میگرفت، خود به خود باعث تفرق و پراکندگی قدرت میشد. هنگامی که همه این اجزا با یکدیگر متحد و یکپارچه می شدند، ایل یا اتحادیه ایلی را تشکیل میدادند.در گذشته خانها در راس ساختار سیاسی و کلانتران و کدخدایان و ریشسفیدان به ترتیب بعد از آنها قرار داشتند، اما با قدرت گرفتن دولت مرکزی و گسترش پاسگاه های نظامی به تدریج از قدرت خانها کاسته و ساختار سیاسی بختیاریها تغییر کرد، به طوری که امروز خان ها در ساختار قدرت بختیاریها جایگاهی ندارند.اینکه ساختار قدرت سیاسی و اجتماعی گذشته جامعه بختیاری چگونه بوده و در طول زمان چه تغییراتی داشته و عوامل این تغییرات چه بوده، مسائلی است که در این مقاله بررسی میشود؛ و هدف از این پژوهش »تحلیل و بررسی جایگاه نخبگان مردمی قوم بختیاری در تحولات جنبش مشروطه تا انقلاب اسلامی« است.هدف این پژوهش پرده گشایی و توصیف وضعیف جایگاه نخبگان قوم بختیاری در تحولات جنبش مشروطه تا انقلاب اسلامی میباشد و نشان میدهد که چه عواملی در شکلگیری اولیه جایگاه نخبگان مردمی و سیستمهای پشتیبان قوم بختیاری موثر هستند ونهایتا پیرامون وضعیت قوم بختیاری در تحولات جنبش مشروطه تا انقلاب اسلامی چه پیامدهایی را باید دنبال کرد.مقاله حاضر با روشی توصیفی و تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای درصدد پاسخگویی به این مسائل است و پس از ارزیابی داده های تاریخی و تجزیه و تحلیل آنها، به سازماندهی و استنتاج آن پرداخته است.اطلاعاتی که ملزم این پژوهش بوده به صورت توصیفی- تحلیلی و اسنادی از منابع کتابخانه ای، فضای مجازی و اینترنت بدست آمده است

نخبگان قومی، ایل بختیاری، ساختار قدرت، جنبش مشروطه، انقلاب اسلامی