فرزاد محمدی - دانشجوی دکتری علوم سیاسی گرایش اندیشه، دانشگاه آزاد واحد کرج

عربستان سعودی به دلیل داشتن منابع عظیم انرژی، حضور در موقعیت ژئوپلیتیک قابلتوجه و همچنین وجود مراکز مهم اسلامی در این کشور، اهمیت قابل توجهی برای کشورهای قدرتمند فرا منطقه ای و همچنین کشورهای رقیب منطقه ای داشته است. حکومت آل سعود در دوران مدرن و با توجه به ذخایر نفتی و گازی، به امر توسعه و دولت سازی در چهارچوب سیاسی-ایدئولوژیک خود و همچنین به تعامل با غرب به عنوان ابزاری در جهت تامین امنیت و نفوذ منطقه ای توجه زیادی نموده است. مقاله حاضر در نظر دارد عناصر شکلدهنده توسعه سیاسی عربستان در دوران مدرن این کشور را بررسی نموده به تحلیل عناصر داخلی و خارجی قوام دهنده این توسعه بپردازد. فرضیه برآمده از این فرضیه ابراز میدارد که عربستان سعودی از وهابیت، حج و حرمین شریفین در رابطه با کشورهای اسلامی و از نفت و ژئوپلیتیک در رابطه با غرب، به عنوان ابزاریهایی در سیاست خارجی در جهت گسترش نفوذ و افزایش امنیت خود در سالیان اخیر بهره گرفته است. روش مورداستفاده در این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانهای از نوع تحلیلی- توصیفی میباشد. در این پژوهش ابتدا به تبیین عوامل تاثیرگذار در سیاست خارجی عربستان پرداخته شده و سپس تاثیر این عوامل در ارتباط با کشورهای اسلامی و سپس ارتباط با ایالات متحده، موردبررسی قرارگرفته است. بررسی این عوامل نشان میدهد که سیاست خارجی عربستان سعودی در سالهای پس از حوادث یازدهم سپتامبر، معطوف به بسط نفوذ و بیشینه نمودن امنیت بوده است.

توسعه سیاسی، عربستان سعودی، چشم انداز توسعه، اقتصاد رانتی، ژئوپلیتیک منطقه ای.