تحلیل مکانی مقدار و شدت بارش های مونسونی ۱۴۰۱ در سیل گیری و سیل خیزی شهر یزد

پدیده مونسون به تغییر جهت باد در فصول مختلف سال همراه با بارش شدید اطلاق می شود که معمولا در فصول گرم از سمت هند و پاکستان وارد ایران می شود و زبانه های آن ایران مرکزی ازجمله استان یزد را تحت تاثیر قرار می دهد. تحقیق حاضر باهدف پهنه بندی و مقایسه مکانی شدت بارش های مونسونی تابستانی در ایستگاه های باران سنجی شهر یزد انجام شد؛ همچنین تاثیر نقطه ای این نوع بارش ها در ایجاد رواناب و سیل خیزی شهر یزد از دیگر اهداف این پژوهش می باشد. به منظور برآورد رواناب از روش شماره منحنی (CN) برای محاسبه ضریب نگهداشت استفاده شد و مقدار رواناب نیز از روش SCS برآورد شد. نتایج نشان می دهد میانگین بارش اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ برابر ۱۹/۸ میلی متر و در مردادماه برابر ۴۶/۱ میلی متر بوده است. از طرفی از مجموع ۲۱۵۸۰۴۰ متر مکعب بارش اردیبهشت ماه ۱۶۱۳۸۳ متر مکعب تبدیل به رواناب شد که این مقادیر برای مردادماه برابر ۵۰۲۰۱۷۶ مترمکعب بارش و ۱۳۱۳۸۸۵ مترمکعب رواناب بود. همچنین ضریب رواناب برای اردیبهشت ماه برابر ۷ درصد و برای مردادماه بیش از ۲۵ درصد مقدار بارش محاسبه گردید. با توجه به میزان حجم و حداکثر حجمی سه ساعته رواناب ناشی از بارش های مردادماه و با احتساب حداکثر یک ساعت زمان تمرکز، این حجم بارش توانست جریان سطحی معادل ۹۰ تا ۱۰۰ m۳/s ایجاد نماید و بخش وسیعی از شهر به ویژه بافت تاریخی یزد را سیل گیری نماید.

کلیدواژه ها:

مونسون ، سیل ، رواناب ، روش CN ، روش SCS