مطالعه شیوه های بازنمایی مفهوم«خدا» در ساحت شعر و اندیشه «حافظ»
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه عرفان اسلامی، دوره: 19، شماره: 75
- کد COI اختصاصی: JR_IAUZ-19-75_016
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 326
نویسندگان
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران. نویسنده مسئول: r.heydarinoori@yahoo.com
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
چکیده
حافظ شاعر اندیشهوری است که علاوه بر بیان تجربههای عاطفی و احساسی، به دنبال بیان معنی و حقیقت این تجربهها و تاملات معنوی خود درلابه لای اشعارش میباشد و میتوان ژرفساختی معرفتی را در کاربرد واژگان هستیشناسانه « خدا ، انسان ، ملکوت ، جهان و ... » در شعر و اندیشه او جست وجو و کشفکرد. در این میان ، واژه و مفهوم «خدا» از پربسامدترین مفاهیم کلیدی دیوان حافظ است. این تحقیق به شیوه توصیفی-تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش است که : «خدا» در شعر و اندیشه حافظ چه معنا یا مفاهیمی دارد؟ یافتهها حاکی از آن است که: اندیشه و نگاه معرفتی حافظ در فضایی «خدامحورانه» طرح میشود این نگاه معرفتی از قرآن و متون عرفانی متاثر است و کهنالگوی داستان آفرینش و ماجرای خلقت و هبوط حضرت آدم دستمایه نگره و انگاره حافظ به حقیقت جهان هستی است اما نحوه، رنگ و جنس نگرش خداباورانه در شعر او یکدست نیست و میتوان مصادیق پرشماری برای رویکردهای عامیانه، عابدانه، وحدت وجودی، شهودی و... در دیوان او ارائهکرد و زمینههایی از اندیشههای رایج در آن روزگار را _ از قبیل: کلام اشعری ، نگاه جبرگرایانه، اندیشههای صوفیانه و کلامی و…_ در شعر خواجه سراغگرفت و نشانداد اما نگرش او غالبا شخصی ، ابتکاری و مستقل مینماید و رویکرد «عاشقانه و دوستانه» از حضور معنادارتری در فحوای شعرش برخوردار است.کلیدواژه ها
مفهوم خدا, انسان, شعر و اندیشه حافظ, معناشناسیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.