بررسی اثر دگرآسیبی اندام اکوتیپ های سیاهدانه (Nigella sativa L.) بر خصوصیات جوانه زنی علف هرز تاج خروس (Amaranthus caudatus L.)

در سالهای اخیر بکارگیری دگرآسیبی در مدیریت علف های هرز توجه بسیاری ازمتخصصان را به خود جلب کرده است . آللوپاتی پدیدهای طبیعی است که به عنوان ابزاری برای کنترل زیستی علف های هرز و به دنبال آن، افزایش تولید گیاهان زراعی درنظرگرفته می شود. به منظور بررسی اثر دگرآسیبی اکوتیپ های سیاهدانه (Nigella sativa L.) بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه علف هرز پهن برگ از جمله (تاجخروس) آزمایشی به صورت فاکتوریل در طرح بلوکهای کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر گروه آموزشی علومزراعی و اصلاح نباتات دانشکدگان ابوریحان، دانشگاه تهران در سال ۱۴۰۰ واقع در پاکدشت اجرا شد. به منظور بررسی ، مطالعه تاثیر عصاره اندامهای هوایی گیاه سیاهدانه بر جوانه زنی ، رشد و عملکرد علف هرز تاجخروس تحقیقی به صورت آزمایش فاکتوریل با پنج تیمار و چهار تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل عصاره آللوپاتیک پنج اکوتیپ سیاهدانه در سه سطح اندام هوایی ( برگ، ساقه و دانه ) گیاه سیاهدانه ، غلظت های مختلف عصاره در پنج سطح (آب مقطر، ۵/۲، ۵، ۵/۷ و ۱۰ درصد) و گونه ی علف هرز در یک سطح (تاج خروس) بود. صفات درصد، سرعت ، زمان متوسط ، شاخص و شاخص بنیه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس دادههای مربوط به تاثیر عصارههای سیاهدانه بر صفت های مورد بررسی در علف هرز تاجخروس نشان داد که در هر پنج اکوتیپ ، پنج غلظت و علف هرز تاجخروس و اثر متقابل علف هرز در سطح پنج درصد معنی دار شد. بیشترین اثرات منفی بر درصد جوانه زنی ، طول گیاهچه ، سرعت جوانه زنی و زمان متوسط جوانه زنی مشاهده شد و رشد بذرها تحت تاثیر غلظت عصارهها کاهش یافت و با افزایش غلظت عصارههای سیاهدانه این صفت ها به طور معنی داری با کاهش روبرو شدند. بدین ترتیب بالاترین درصد جوانه زنی و شاخص بنیه در تیمار شاهد علف هرز تاجخروس مشاهده شد. افزایش غلظت عصارههای سیاهدانه باعث افزایش شدت بازدارندگی علف هرز تاجخروس شد و بیشترین اثر بازدارندگی مربوط به غلظت ۱۰ درصد عصاره اکوتیپ ها بود که ۹۰ درصد در تاجخروس جوانه زنی و شاخص بنیه نسبت به محلول شاهد کاهش یافت . اما همه عصارهها با غلظت های متفاوت تاثیر زیادی بر روی کاهش درصدجوانه زنی و رشد گیاهچه تاجخروس داشتند. پیشنهاد می شود از عصاره ۵/۷ یا ۱۰ درصد عصاره سیاهدانه بعنوان علف کش زیستی بهره برد تا باعث کنترل زیستی رشد علف های هرز و حفظ سلامتی انسان و محیط زیست شود.

کلیدواژه ها:

آللوپاتی ، علفکش زیستی ، گیاه دارویی ، عصاره آبی ، تیمول