مهسا عابدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
جلیل شفق کلوانق - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
سعید زهتاب سلماسی - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

از آنجا که مدیریت کود از عوامل اصلی در نیل به کشاورزی پایدار محسوب می گردد، لذا جایگزینی تدریجی کودهای زیستی به دلیل مزایای نسبی این کودها و به علاوه ارزانی آنها نسبت به کودهای شیمیایی خصوصا کودهای نیتروژنی و فسفاتی می تواند بار سنگین یارانه را از دوش دولت برداشته و گامی دیگر در جهت شکوفایی اقتصاد کشور به حساب آید. به همین منظور این تحقیق به منظور امکان جایگزینی و یا کاهش مصرف کودهای فسفاتی و با هدف بررسی تاثیر این کودها بر پایداری خاک و مقدار ماده آلی در نیل به کشاورزی پایدار انجام گردید. برای این منظور ۹ تیمار: ۱-شاهد، ۲-سوپرفسفات تریپل ۱۰۰ کیلوگرم، ۳- سوپرفسفات تریپل ۵۰ کیلوگرم، ۴-لئوناردیت ۲۰۰ کیلوگرم، ۵- لئوناردیت ۱۰۰ کیلوگرم، ۶- سوپرفسفات تریپل ۵۰ کیلوگرم و لئوناردیت ۱۰۰ کیلوگرم، ۷- سوپرفسفات تریپل ۲۵ کیلوگرم و لئوناردیت ۱۵۰ کیلوگرم، ۸- سوپرفسفات تریپل ۷۵ کیلوگرم و لئوناردیت ۵۰ کیلوگرم، ۹- سوپرفسفات تریپل ۲۵ کیلوگرم و لئوناردیت ۵۰ کیلوگرم در طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان گرمی انجام شد. بعد از برداشت گیاهان، کربن آلی خاک، ماده آلی خاک، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها به روش الک تر و خشک اندازهگیری گردید. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد، اثر تیمارهای مختلف بر شاخص های مورد اندازهگیری در سطح یک درصد معنی -دار بود. بیشترین ماده آلی و کربن آلی خاک مورد آزمایش در تیمار ۴ و کمترین مقدار در تیمار ۱ مشاهده شد. نتایج مقایسه میانگین شاخص وزنی قطر خاکدانه ها به روش تر و خشک نیز نشان داد تیمار ۷ بیشترین و تیمار ۱ دارای کمترین مقدار این شاخص بود. نتایج این تحقیق نشان داد کاربرد توام اسید هیومیک با کود فسفاته موجب تاثیر بهتر هم اسید هیومیک و هم کود فسفاته در شاخص های پایداری و ماده آلی خاک می شود.

اسید هیومیک ، فسفر، شاخص پایداری خاک، ماده آلی خاک