غلامحسین شیراسماعیلی - استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویجکشاورزی
محمدرضا شهسواری - استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویجکشاورزی

بهمنظور بررسی ژنوتیپهای مختلف گیاه گلرنگ از لحاظ عملکرد، اجزای عملکرد و برخی شاخصهای رشد در شرایط تنش خشکی آزمایشی بهصورت کرتهای دو بار خردشده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اجرا شد. در این مطالعه فاکتور اصلی شامل دو تاریخ کاشت ۳۰) فروردین ماه و ۲۵ تیر ماه)، فاکتور فرعی شامل سه تیمار آبیاری (شاهد، قطع آبیاری از ابتدای مرحله گلدهی و قطع آبیاری از ابتدای مرحله پر شدن دانه) و فاکتور فرعی فرعی شامل ۱۰ رقم گلرنگ (صفه، گلدشت، سینا، فرامان، Mec۲۷، Mec۱۰، Mec۱۱، Mec۲۳، Mec۲۶ ،(Mec۱۱۷ بود. نتایج نشان داد که تیمار آبیاری بر همه صفات مورد بررسی اثر معنیدار داشت و باعث کاهش آنها گردید. در شرایط آبیاری مطلوب بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به رقم صفه (۳/۰۳) بود اما در شرایط تنش خشکی ملایم و تنش خشکی شدید بیشترین میزان آن به ترتیب با مقادیر ۲/۸۳ و ۲/۰۴ از ژنوتیپ گلدشت به دست آمد. در همه ژنوتیپهای مورد بررسی به جزء ژنوتیپ سینا، تعداد دانه در طبق در شرایط کشت بهاره بیشتر از کشت تابستانه بود و بیشترین درصد کاهش این صفت ۵۸) درصد) بواسطه تغییر فصل کاشت از بهار به تابستان مربوط به ژنوتیپ Mec ۲۷ بود. بیشترین عملکرد دانه ۳۵۶۹/۳۳) کیلوگرم در هکتار) از ژنوتیپ صفه در شرایط کشت بهاره بدست آمد که با میانگین بدست آمده از کشت بهاره ژنوتیپ ۳۳۲۰/۶۶) Mec ۲۳ کیلوگرم در هکتار) تفاوت معنیداری نداشت. در همه ژنوتیپهای مورد بررسی عملکرد دانه در شرایط کشت تابستانه در مقایسه با کشت بهاره کاهش یافت و بیشترین درصد کاهش این صفت ۸۴) درصد) مربوط به ژنوتیپMec ۲۳ بود. نتایج به دست آمده نشان داد که کلیه ارقام مورد بررسی در کشت تابستانه به دلیل افزایش دما و کاهش فصل رشد، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و در نهایت عملکرد دانه کمتری نسبت به کشت بهاره داشتند.

تاریخ کاشت، تعداد دانه در غوزه، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ، قطع آبیاری.