دنیا قابضی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز و آبادان
محمد رضایی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران

حقوق شهروندی در مفهوم امروزی آن تنها به «حقوق» و «منافع» شهروندان اختصاص ندارد. در یک نگاه گسترده میتوان از تعهداتی سخن گفت که شهروندان بدان ملزم هستند. اگر زمانی فقط حق شهروندی موردبحث و جدل قرار میگرفت، دلیل آن عدم شناساییاین حقوق برای تمام یا برخی از شهروندان بود و بعدها تلاشهای نظری و عملی ارائه تئوری ها و وقوع انقلاب ها) منجر به تثبیتحقوق گردید. امروزه دیگر مشکل به رسمیت شناختن حقوق شهروندی مطرح نیست و برای قوام ساختارهای مردم سالار و اجراییکردن مفاهیم حقوقی باید از تعهداتی سخن گفت که هر یک از شهروندان بر عهده دارند. مشارکت در امور جامعه، فعال بودن درعرصه های مختلف -متناسب با تخصص و علاقه- داشتن کارکرد در نظام اجتماعی و به طورکلی جزء جامعه بودن را باید از آثار ایننظریه دانست. موقعیت شهروند به یک حس عضویت داشتن در یک جامعه گسترده داخلت دارد. این موقعیت، کمکی را که یک فرد خاص به آن جامعه می کند، می پذیرد و به او استقلال می دهد. این استقلال در مجموعه ای از حقوق انعکاس پیدا می کند که هرچندازنظر محتوی در زمانها و مکان های مختلف متفاوتاند لیکن، همیشه بر پذیرش کارگذاری و فاعلت سیاسی دارندگان آن حقوقدخالت دارند.

حقوق شهروندی، ایران، تاریخچه