صدرا سلامتی - کارشناس ارشد عمران راه و ترابری، دانشگاه خیام، دانشکده مهندسی، ایران، مشهد
سمانه پورمحمد - دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات فارس، ایران، شیراز

امروزه نقش حمل ونقل در توسعه پایدار انکارناپذیر است . در بررسی نقش حمل و نقل در توسعه عواملی همچون محیط زیست و تاثیرات اجتماعی (انتظارات مشتریان) مد نظر قرار می گیرد. راه آهن به عنوان شریان ارتباط موثر، جایگاه ویژهای در رشد و توسعه اقتصادی تمامی کشورهای دنیا دارد. قابلیت توان حمل بار انبوه و جابجایی مسافر، صرفه جویی در مصرف انرژی و ایمنی بسیار بالا، پیشگیری در آلودگی محیط زیست و... از اهمیت خاص این صنعت است که نقش اساسی حمل و نقل در رشد و توسعه پایدار را به خود اختصاص داده است . هدف این پژوهش ، بهینه سازی و استفاده حداکثری از ظرفیت سیستم ریلی و ظرفیت ایستگاه ها با استفاده از پیش بینی تقاضای سفر حمل و نقل ریلی و عوامل موثر بر آن با رویکرد توسعه پایدار می باشد. جامعه آماری در این تحقیق کلیه مسافران ریلی ورودی و خروجی به مشهد در سال های ۱۳۹۲ -۱۳۹۷ در نظر گرفته شده است . آلفای کرونباخ جهت بررسی پایایی متغیرها و آزمون KMO جهت تعیین همبستگی مناسب متغیرها درنظر گرفته شد. روش تحقیق حاضر توصیفی بوده و برای تجزیه و تحلیل فرضیه ها از آزمون های همبستگی و معناداری رگرسیون استفاده شده و ابزار انجام این توصیف و تحلیل داده نرم افزارSPSS بوده است . پس از بررسی و نتایج تحلیل عاملی مشخص شد که عواملی نظیر جمعیت ، تولید ناخالص داخلی ، قیمت بلیط قطار مشهد - تهران، نسبت تعداد شاغلین (درصد)، طول راه های سریع السیر و اصلی (کیلومتر) و سال از اهمیت بالاتری برخوردار هستند. با توجه به تحلیل رگرسیون و ارایه مدل پیشنهادی ، سه متغیر نسبت سال، جمعیت و قیمت بلیط قطار مشهد - تهران در ارتباط با این تحقیق در نظرگرفته شد که دارای سطح معناداری زیر ۵ درصد هستند. همچنین با استفاده از فرمول مدل پیشنهادی ، ایستگاه راه آهن مشهد نسبت به سال پایه ۱۳۹۷، ۰۷.۳۲ درصد با افزایش تقاضا روبرو خواهد شد.

حمل و نقل ریلی ، توسعه پایدار، راه آهن ، ظرفیت ، مدل سازی