عباس صادق زاده عطار - دانشجوی کارشناسی ارشد - گروه متاوژی و مواد- دانشکده فنی- دانشگاه تهران
جعر راثی زاده غنی - استادیار- گروه متالوژی و مواد- دانشکده فنی- دانشگاه تهران

تولید فولادهای میکروآلیاژی یکی از مهمترین پیشرفتهای متالوژیکی چند دهه اخیر بوده است. این فولادها به خاطر داشتن ترکیب عالی از خواصی همچون استحکام بالا انعطافپذیری و قابلیت جوشکاری مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردارند مقادیر بسیار جزئی از عناصر میکرو آلیاژ می توانند تاثیر به سزائی بر خواص نهایی فولاد داشته باشند. در پژ<هش حاضر سه ترکیب مختلف از فولاد ساده کربنی و فولاد میکرو آلیاژ کم کربن حاوی وانادیم تیتانیوم و بر ریخته گری گردیده و تاثیر این عناصر میکروآلیاژ بر ریز ساختار و خواص مکانیکی حاصل قبل و پس از عملیات حرارتی بررسی گردیده است با توجه به اینکه در فولادهای میکؤو آلیاژ ریختگی رسیدن به خواص مطلوب تنها از طریق عملیات حرارتی امکان پذیر است جهت ایجاد تلفیق مناسبی از استحکام و چقرمگی عملیات آستمپرینگ بر روی کلیه نمونه ها انجام گرفته است بدین منظور نمونه ها در دماهای 330، 370، 410، 450 درجه سانتی گراد به مدت زمان های 5، 10، 15، 20 دقیقه تحت عملیات آستمپر ایزوترم قرار گرفتند. بررسی ها نشان داد که افزودن وانادیم میزان سختی و استحکام این فولادها را به میزان چشمگیری افزایش داده و چقرمگیرا کاهش می دهد افزودن تیتانیوم بیش از مقدار مورد نیاز برای محافظت از بر سبب افزایش سختی و استحکام فولاد می شود. ضمن آنکه بر با جدایش در مرزدانه ها و تشکیل رسوبات بسیار ریز باعث افزایش سختی و استحکام در فولادهای میکروآلیاژ می شود. این عناصر میکرو آلیاژ با تشکیل کاربید نیترید و کاربونیترید باعث ریز شدن دانه های آستنیت اولیه شده و خواص مکانیکی را به طور قابل توجهی افزایش می دهند.