معصومه فراستی - دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبد، ایران
مریم صیادی - دانش آموخته ارشد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبد، ایران

چندین روش فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی برای خارج سازی نیترات از آب به کار می رود که ممکن است گران قیمت باشند و به تولید مواد اضافی و زباله های سمی منجر شود و در مقیاس وسیع محدودیت کاربرد داشته باشند. در این تحقیق توانایی کربن فعال به منزله جاذب برای خارج سازی نیترات، آمونیوم و فسفات از آب ارزیابی شد. برای این منظور اثر زمان تماس، غلظت اولیه و pH در جذب نیترات، آمونیوم و فسفات بر کربن فعال بررسی شد. خصوصیات سطحی جاذب مورد مطالعه به وسیله طیف سنجی و میکروسکوپ الکترونی و سطح ویژه آن ها با روش متیلن بلو مشخص شد. از مدل های سنیتیکی مرتبه اول و مرتبه دوم برای توصیف داده های سنیتیکی و همچنین مدل های لانگمویر و فروندلیچ برای توصیف داده های هم دمای جذب استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد میزان جذب نیترات، آمونیوم و فسفات با گذشت زمان افزایش یافت و به ترتیب بعد از ۶۰ و ۱۲۰ دقیقه به حداکثر میزان خود رسید. حداکثر جذب آمونیوم و نیترات کربن فعال در pH=۲ و حداکثر جذب فسفات در pH=۸ بود. با افزایش غلظت اولیه نیترات، راندمان حذف افزایش یافت و بیشترین راندمان حذف نیترات در غلظت ۱۰۰ میلی گرم بر لیتر برابر با۸۶/۸۸ درصد و بیشترین راندمان حذف آمونیوم در غلظت ۵ میلی گرم بر لیتر ۹۲ درصد و بیشترین راندمان حذف فسفات در غلظت ۷ میلی گرم بر لیتر ۷۷ درصد بود. با توجه به نتایج بدست آمده، کربن فعال مورد مطالعه دارای قابلیت بالایی در حذف آلاینده های نیترات، آمونیوم و فسفات بود.

کربن فعال, جاذب, سینتیک جذب, هم دمای جذب