سیده لیلا تقوی سنگدهی - استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

محمد بن جریر طبری مورخ، مفسر و فقیه بزرگی بود که در دانش های گوناگون دوره اش سرآمد بود. او در دوره ای می زیست که علم نجوم جایگاه ویژه ای میان علوم داشت، با توجه به اینکه برخی از دانشمندان مسلمان نگرش مثبتی نسبت به علم نجوم نداشتند، بررسی دیدگاه طبری به عنوان یک مفسر و مورخ در ارتباط با علم نجوم در پاسخ به این پرسش که او تا چه اندازه از علم احکام نجوم و علم هیئت نجوم در کتاب تاریخی و تفسیری خود بهره برده است، ضروری به نظر می رسد. مساله اصلی پژوهش تبیین جایگاه علم نجوم نزد طبری است، یافته های پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته، بیانگر آن است که طبری در هر دو اثر از نجوم و منجمان فراوان سخن گفته است. طبری در مقام یک مفسر ضمن توجه به علم هیئت نجوم تلاش نمود علیرغم سیطره هیئت بطلمیوسی بر محافل علمی دوره اش، آیات را طبق آن تفسیر ننماید و در مقام یک مورخ ضمن توجه به علم هیئت نجوم در مقدمه کتابش بدون توجه به چالش های دینی در مورد احکام نجوم با همان روش محدثان به نقل روایات منجمان در این حوزه می پردازد، اگرچه تلویحا این علم را ضمن بیان روایاتی زیر سوال می برد.

طبری, علم هیئت نجوم, علم احکام نجوم, تاریخ الرسل و الملوک, تفسیر جامع البیان عن تاویل القرآن