مهدی خورشیدی - دانشکده زیست شناسی و پژوهشکده علوم زیستی دانشگاه دامغان
بهاره بیچرانلو - دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان
میلاد باقری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

تغییر اقلیم یکی از چالش های پیش روی کشاورزی است که اولین نمود آن تغییرات دمایی است. به منظور بررسی افزایش تحمل گیاهان ذرت به تغییرات دما از طریق همزیستی با سه گونه میکوریزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه دامغان در سال ۱۳۹۱ اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل گونه های مختلف میکوریزا (شامل   Acaulospora longula ،Glomus moseae، Glomus claroideumو عدم تلقیح میکوریزا) و دما (۱۰، ۲۵ و ۴۰ درجه سانتی گراد) بود. گیاهان پس از ۳ هفته رشد در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد، به منظور اعمال تنش دمایی در دمای ۱۰ و ۴۰ درجه سانتی گراد در اتاقک رشد قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که افزایش و کاهش دما نسبت به ۲۵ درجه سانتی گراد کاهش وزن تر و خشک گیاهان ذرت، طول برگ و ساقه، میزان کلروفیل a، b و کلروفیل کل را در پی داشت، که این کاهش ها در گیاهان تلقیح شده با میکوریزا کمتر بود. در دماهای پایین (تنش سرمایی) تلقیح با میکوریز هیچ تاثیری را از حاظ صفات ریخت شناسی در بر نداشت. گونه های مختلف میکوریزا افزایش میزان کارتنوئید را نسبت به گیاهان تلقیح نشده به دنبال داشتند. بالاترین میزان کارتنوئید در گیاهان تلقیح شده با G. moseae مشاهده شد که تفاوت معنی داری با گونه A. longula نداشت. تنش دمایی، باعث کاهش میزان آنتوسیانین و تلقیح میکوریزایی منجر به افزایش آن شد. تنش دمایی، کاهش میزان فلاونوئیدها را در برداشت که این کاهش در گیاهان تلقیح شده با میکوریزا کمتر بود. میزان پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدهید تحت تنش افزایش یافت، که گونه های G. moseaeو claroideum G.در کاهش آنها نسبت به A. longula موفق تر بودند. میزان ترکیبات فنلی گیاهان ذرت در تلقیح با گونه های میکوریزا نسبت به گیاهان شاهد، ۲۳-۱۷ درصد کاهش داشت.

مالون دی آلدهید, همزیستی, G.claroideum, G.moseae و A.longula