جمشد عینالی - دانشگاه زنجان
غلامحسن جعفری - دانشگاه زنجان
اسماعیل تبیره - دانشگاه زنجان

اکوتوریسم شکلی از گردشگری دوران پست مدرنیسم به­شمار می آید که با ساختارهای اقتصادی-اجتماعی جوامع محلی رابطه ی نزدیکی دارد و نقش مهمی در توسعه ی مناطق روستایی از طریق ایجاد فرصت های شغلی و منابع درآمدی و نظایر آن ایفا می کند و به­عنوان ابزار قدرتمندی برای حفاظت از تنوع زیستی و فرهنگ های محلی مطرح است. هدف این مطالعه، شناخت نقش اکوتوریسم در توسعه ی سکونتگاه های روستایی دهستان اورامان تخت، از توابع شهرستان سروآباد در استان کردستان است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که برای تبیین موضوع و نتایج آن، از روش­های توصیفی - تحلیلی مبتنی بر مطالعه ی میدانی و تکمیل پرسش نامه بهره گرفته شده است. جامعه ی آماری تحقیق، پنج روستای دارای سکنه ی دهستان اورامان تخت است که از بین ۱۲۲۸ خانوار ساکن در آن حجم نمونه از طریق فرمول کوکران، تعداد ۲۷۴ مورد به­عنوان نمونه انتخاب گردید. روایی گویه ها با بهره گیری از روش پیش آزمون و پانل متخصصان بررسی شد و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ به میزان ۷۶۸/۰ محاسبه گردید. برای تحلیل کمی داده ها از آزمون های آماری نظیر آزمون t تک نمونه­ای، آزمون رتبه ای فریدمن، کای دو، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که میانگین عددی همه ی مولفه ها بالاتر از میانگین طیف لیکرت است و تفاوت همه ی مولفه ها از مطلوبیت عددی مورد آزمون به شکل مثبت ارزیابی و برآورد شده است. علاوه بر این، نتیجه ی تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد که بیشترین میزان تاثیر مستقیم اکوتوریسم در ابعاد اقتصادی (۵۵۰/۰) و کالبدی (۳۷۱/۰) توسعه ی روستایی است و کمترین آن نیز به مولفه ی زیست محیطی (۲۶۹/۰) اختصاص دارد. از طرفی دیگر، نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که بیشترین اثر کلی مربوط به مولفه های اقتصادی (۸۵۸/۰) و کمترین اثر کلی به مولفه ی کالبدی (۳۷۱/۰) اختصاص دارد.

اکوتوریسم, توسعه ی روستایی, اقتصاد روستایی, شهرستان سروآباد