اباصلت حاجی زاده - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه گیاهپزشکی دانشگاه تبریز.
رضا خاکور - استادیار گروه گیاهپزشکی دانشگاه تبریز.
نعمت سخندان بشیر - دانشیار گروه گیاهپزشکی دانشگاه تبریز.
بهرام باغبان - دانشیار گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه تبریز.

چکیده در بازدیدهای سال­های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ علایم مشابه بیماری­های فیتوپلاسمایی از قبیل زرد شدن برگ­ها، ریزبرگی، کاهش فاصله میانگره­ها و جاروک در تعدادی از درختان سنجد در استان آذربایجان­شرقی مشاهده شد. در همین راستا، پس از نمونهبرداری، از رگبرگ درختان سنجد مشکوک به آلودگی با فیتوپلاسما و از درختان بدون علایم به طور جداگانه DNA کل استخراج گردید. نمونه­های DNA از نظر آلودگی به فیتوپلاسما با آزمون واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) مستقیم و آزمون  PCRدو مرحله­ای (Nested-PCR) مورد بررسی قرار گرفتند و قطعات مورد انتظار به ترتیب با اندازه­­های تقریبی ۱۶۰۰ و ۱۲۰۰جفت باز از ۱۴ نمونه دارای علایم بیماری تکثیر شد در حالی که قطعهای از نمونه­های سالم درPCR  تکثیر نیافت. به منظور تعیین جایگاه فیلوژنتیکی، محصول PCR یکی از نمونه­های مثبت تعیین ترادف شد. جستجو در بانک جهانی ژن و آنالیز فیلوژنتیکی نشان داد که ترادف به دست آمده با فیتوپلاسماهای گروه زردی مینا (۱۶SrI) طبقهبندی میشود. بر اساس علائم بیماری، تکثیر قطعه­ی مورد انتظار در آزمون PCR و آنالیز فیلوژنتیکی، بیماری جاروک سنجد در استان آذربایجان شرقی ماهیت فیتوپلاسمایی دارد و فیتوپلاسمای همراه متعلق به گروه RNA ریبوزومی ۱۶SrI می باشد. این اولین گزارش از وجود بیماری­ جاروک سنجد از استان آذربایجان­شرقی می­باشد.

واژه­ های کلیدی: جاروک, زردی مینا, سنجد, فیتوپلاسما