ساحل کمالی صدر - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
آتوسا رستم بیک - استادیار زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
یحیی مدرسی - استاد زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش فارسی زبانان ساکن کرج به گونههای غیرمعیار زبان فارسی، با سنجش توانایی تشخیص گونه های محلی زبان فارسی شامل آبادانی، افغانی، شیرازی، کرمانی و یزدی، از منظر گویش شناسی ادراکی انجام شده است. اهمیت چنین پژوهشی در نقش آگاهی از نگرش گویشوران به تنوعهای زبانی در موفقیت برنامهریزی زبان است. متغیرهای ثابت پژوهش سن، جنسیت و تکزبانه یا دوزبانه بودن آزمودنی ها هستند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای محققساخته است که اطلاعات فردی، تشخیص گونه زبانی و نگرش زبانی را دربردارد. نمونه مورد بررسی شامل ۲۱۸ دانشجوی ۱۸ تا ۵۰ سال ساکن کرج است. نمونهگیری از دانشگاههای در دسترس به روش تصادفی از میان دانشجویانی انجام شد که که زبان فارسی معیار، زبان ارتباطی اصلی آنان بود. یافتهها نشان می دهد آزمودنیها در تشخیص گونه یزدی موفقتر بودهاند. آزمودنیها در توصیف گونه های زبانی مختلف از صفات مثبت و منفی متفاوتی استفاده کردهاند و درصد صفات منفی مربوط به گونه افغانی بیشتر از سایر گونه ها است. کمترین درصد مولفه های نگرشی مانند صمیمیت، تحصیلات و تشخص به گونه های افغانی و کرمانی مربوط است. متغیرهای اجتماعی سن و جنسیت بر نگرش فارسیزبانان درباره گونه های مورد بررسی تاثیر معناداری دارند.

ادراک, گویش شناسی ادراکی, فارسی زبانان, گونه های محلی فارسی, نگرش زبانی, زبان شناسی اجتماعی