کشاورزان و عادت واره بوم شناختی در حاشیه: مطالعه کیفی مبتنی بر نظریه زمینه ای
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره: 19، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_SOCIAL-19-2_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 224
نویسندگان
دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران،دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران
دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
در سالهای اخیر بخش کشاورزی ایران، درمعرض بحرانها و مخاطرات محیط زیستی گوناگونی قرار گرفته که اثرات عمیق و جبرانناپذیری بر پیکره روستاها وارد کرده است. نقش زمینههای اجتماعی و فرهنگی را در بروز این بحرانها و مخاطرات و همچنین در شکلگیری نگرشها، ارزشها و رفتارهای ایجادکننده این مخاطرات در میدان کشاورزی نمیتوان نادیده گرفت؛ بنابراین هدف این پژوهش، واکاوی عادتواره بومشناختی کشاورزان شهرستان ازنا و کشف بسترها و زمینههای شکلگیری آن بود. این پژوهش با استفاده از روش کیفی و نظریه زمینهای انجام شد. نمونهگیری پژوهش از نوع هدفمند بود و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. مشارکتکنندگان ۳۳ نفر بودند. تکنیک این پژوهش از نوع مصاحبه نیمهساختاریافته بود. یافتهها نشان داد، فشارهای ساختاری ادراکشده و دوگانه انفعال-ناکارآمدی دولت بهعنوان شرایط علی، معادله توارث و تقسیم که خردشدن بیش از حد اراضی کشاورزی را درپی دارد، بهعنوان شرایط مداخلهگر و تیغ دولبه کشت مکانیزه بهعنوان شرایط زمینهای، موجب به حاشیه رفتن عادتواره بومشناختی میشوند. کشاورزان در مواجهه با این شرایط، کشاورزی سازگار با بازار، استفاده بیش از حد از نهادههای شیمیایی و آیش نگذاشتن زمین را بهعنوان راهبرد انتخاب میکنند که درنتیجه موجب تراژدی منابع آبی، فرسایش خاک و مهاجرت میشود. مداخلات از نوع قانونگذاری، ترویج و آموزش و توجه به دانش سنتی و بومی کشاورزان میتواند به ارتقای عادتواره بومشناختی کشاورزان و حفظ زیستبوم منجر شود.کلیدواژه ها
دانش بومی, زیستبوم, عادتواره بومشناختی, فشار ساختاری, کشاورزیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.