میترا اعلایی - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. کد پستی: ۴۵۳۷۱-۳۸۷۹۱
فهیمه صالحی - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. کد پستی: ۴۵۳۷۱-۳۸۷۹۱
مرتضی بهرامی - کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. کد پستی: ۴۵۳۷۱-۳۸۷۹۱
محسن ثانی خانی - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. کد پستی: ۴۵۳۷۱-۳۸۷۹۱

به منظور مطالعه تاثیر باکتری ها بر خصوصیات مورفولوژی و بیوشیمی کلم زینتی تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل شوری در سه سطح (۴ و ۸ دسی زیمنس بر متر و شاهد (عدم شوری) و باکتری های محرک رشد در سه سطح (عدم تلقیح، Pseudomonas putida و Bacillus subtilis) بودند. صفات رویشی گیاه شامل ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک بوته و ریشه، با افزایش میزان تنش شوری، کاهش معنی داری نسبت به تیمار شاهد نشان دادند و تلقیح با باکتری های محرک رشد به خصوص سودوموناس پوتیدا، موجب بهبود این صفات گردید. فعالیت آنتی اکسیدانی و فنل کل با افزایش شوری، افزایش یافت، به طوری که بیشترین میزان فنل و آنتی­اکسیدان در تیمار ۸ دسی زیمنس بر متر (به ترتیب  mg/g FW ۰۸/۱ و  μmol/g FW۵۲/۶۲) مشاهده شد. از طرف دیگر استفاده از باکتری باسیلوس توانست میزان فنل کل و آنتی­اکسیدان را در تقابل با شوری افزایش دهد (mg/g FW۰۸/۱ و μmol/g FW۷۸/۶۲). میزان پرولین برگ نیز، از یک روند افزایشی در سطوح مختلف تنش شوری برخوردار بود و بیش­ترین میزان آن در بالاترین سطح تنش شوری و کاربرد باکتری باسیلوس سوبتیلیس مشاهده گردید. اثر متقابل باکتری و تنش شوری، تجمع عنصر سدیم را کاهش و موجب افزایش میزان عنصر پتاسیم گردید. نتایج این آزمایش نشان داد باکتری های محرک رشد، به خصوص باکتری سودوموناس پوتیدا موجب کاهش خسارت ناشی از تنش شوری در گیاه کلم زینتی می شوند.

باسیلوس سوبتیلیس, پرولین, تنش شوری, سودوموناس پوتیدا