شناسایی نشانگرهای پایداری زیست محیطی کشاورزی خانوادگی کوچک- مقیاس با استفاده از روش دلفی فازی

چکیده رویکرد کشاورزی پایدار معطوف به ایجاد و تقویت ویژگی­های پایداری در نظام­های بهره­برداری کشاورزی است. نخستین گام حرکت به سوی پایداری نظام­های بهره­برداری کشاورزی، پرداختن به مسائل زیست­محیطی آن­ها است. با توجه به تعدد واحدهای بهره­برداری کشاورزی خانوادگی کوچک­-مقیاس در بخش کشاورزی ایران، شناسایی و حل مسائل پایداری این نظام ضرورتی برای پایداری بخش کشاورزی و جامعه­ روستایی کشور به­شمار می­رود. بنابراین شناسایی و بهره­گیری از نشانگرهایی که برای سنجش پایداری نظام بهره­برداری کشاورزی خانوادگی کوچک­-مقیاس مناسب باشند، ضروری بنظر می رسد که هدف این تحقیق می باشد. این تحقیق از نوع تحلیلی -اکتشافی است که در آن از مطالعات اسنادی و از روش تحلیل دلفی فازی استفاده شد. جامعه­ آماری تحقیق متخصصان دانشگاه، موسسات تحقیقات و دستگاه­های اجرایی بودند که  ۱۵ نفر از آن­ها با روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه­­ نیمه­ساختارمند برای بخش کیفی تحقیق و پرسشنامه­ ساختارمند با سوالات بسته  پاسخ در قالب طیف لیکرت پنج گزینه­ای برای دورهای دوم و سوم تحلیل دلفی و فازی سازی داده ها ( بخش کمی تحقیق) بود. بر اساس نتایج تحقیق، از میان ۷۶ نشانگر مستخرج از مطالعات اسنادی و پیشنهادی پانل متخصصان در بخش کیفی تحقیق، تعداد ۲۸ نشانگر در قالب ۱۰ مقوله شامل: اقلیم، منابع ارضی، منابع آب، استفاده از آب، نظام کشت، کاربرد نهاده­های زراعی، کاربرد فناوری نوین، مدیریت بقایای محصول، ازدست­دادن و تخریب منابع و وقوع بلایای طبیعی برای سنجش پایداری زیست­محیطی کشاورزی خانوادگی کوچک­-مقیاس ایران شناسائی شدند .

کلیدواژه ها:

پایداری زیست­محیطی ، روش دلفی فازی ، کشاورزی خانوادگی کوچک­-مقیاس ، منابع ، نشانگرهای پایداری