مسعود آلگونه جونقانی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

میرچا الیاده (۱۹۰۷-۱۹۸۶) ضمن اتخاذ رویکرد وجودی نسبت به اساطیر استدلال می کند که تلقی انسان بدوی در خصوص اسطوره به مثابه امری راستین و تکرارپذیر مرتبط با ساختار وجودی اوست. به همین سبب، وی با نقد تلقی روانکاوی فروید در باب ناخودآگاه بودن فراشد اسطوره سازی، به طرح این موضوع می پردازد که اسطوره اساسا تبیین نظری آیین هایی است که به صورت خودآگاه به بازتکرار نمادین عمل آفرینش پرداخته اند. در این راستا، الیاده به پیروی از دورکم، اما به شیوه ای متفاوت از وی، به تفکیک امر قدسی از غیرقدسی می پردازد و تصریح می کند که به زعم وی هستی و اعیان آن به واسطه تجلی امر قدسی ظهور یافته است. بر این اساس، مقاله پیش رو می کوشد ضمن بررسی خاستگاه های نظری اندیشه الیاده استدلال های وی را در این باره بررسی و تحلیل کند. در این بررسی نگارنده با تاکید بر مفروضات نظری الیاده و روش شناسی پدیدارشناختی بدوی، دیدگاه او را نسبت به اسطوره محل تامل می داند و معتقد است آنچه الیاده به مثابه ساختار وجودی بشر مطرح می کند اساسا برساخته ای فرهنگی است.

الیاده, اسطوره شناسی, آیین, امر قدسی, اسطوره شناسی پدیدارشناختی