سمیرا بختیاری نسب - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، ایران
خیرالله محمودی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، ایران.

بررسی استعاره­ها­ی­مفهومی هر متن به دلیل خاستگاه شناختی استعاره­ها، فهمی تازه از شیوه ادراک هر نویسنده به دست می­دهد؛ درنتیجه بررسی پیوند و ساختار برآمده از استعاره­های مفهومی هر متن، راهی به فهم دقیق­تر متن، شرح بهتر آن، تحلیل ساختار معنایی و جهان­بینی نویسنده آن است؛ بنابراین در مقاله حاضر می­کوشیم به سه سوال مهم پاسخ دهیم: مهمترین استعاره­های مفهومی سوانح­العشاق کدام اند؟ این استعاره­ها چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ ساختار برآمده از این استعاره­ها چگونه است؟ برای یافتن پاسخ، به شیوه استقرایی، استعاره­های مفهومی هر فصل را به­طورجداگانه بررسی و براساس دو معیار «پرتکراربودن» و «جایگاه در ساختار استعاره­ها»، مهمترین استعاره­های متن را مشخص کردیم. بررسی­ها، گویای این است که «پیوند» مهمترین مفهوم متن است که با عشق درک می­شود. سپس «عشق» با حوزه­های مفهومی «مرغ»، «آینه»، «گیاه»، «اشتقاق»، «خورشید»، «پادشاه» و «ویرانی» درک می­شود. از میان اینها ویرانی نقش ویژه­ای دارد؛ زیرا این مفهوم برای درک غایت عشق، «فنا»، نیز به­کار می­رود. همچنین در جایگاه کلان­استعاره با حوزه­های مفهومی «سکر»، «آتش»، «جنگ» و «خورندگی» نمود می­یابد. درنهایت مهمترین استعاره­های مفهومی متن عبارت اند از: «پیوند عشق است»، «عشق آینه است»، «عشق ویرانی است».

استعاره مفهومی, سوانح العشاق, عشق, فنا, کلان استعاره