بررسی علل عدم تحقق پذیری معیارهای شهر ایرانی - اسلامی در گام دوم انقلاب

در شهرهای کشورهای اسلامی مظاهر تمدن اسلامی در ارتباط با دین اسلام از قرآن و سنت نشات گرفته است و دارای یک وجه محتوایی و کالبدی شده است . این وجه محتوایی و کالبدی ، هویت خاص فضایی ، فرهنگی و تاریخی ، که ارتباط ذاتی و ساختاری بین دین و فضای شهری دارند را پدید آورده است و باعث تمایز در ساخت و شکل شهر اسلامی با دیگر شهرها شده است . معماری و شهرسازی اصیل ایرانی نیز با الهام از طبیعت پاک و فطرت خداجو و یگانه پرستی ، نمودههای معماری زیادی را در خود جای داده است ؛ این در حالی است که پس از گذشت دهه های متمادی از ورود اسلام، ارتباط مناسبات فردی و اجتماعی با وجه محتوایی و کالبدی در کلانشهرهای ایرانی وجود ندارد و اندک موارد دیده شده نیز با مظاهر تمدن اسلامی در تناقض است . اکنون، با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی ، لزوم بررسی علل عدم تحقق شهرسازی ایرانی - اسلامی مبتنی بر آموزههای ایرانی و اسلامی ، ضروری به نظر می رسد. این مقاله با تکیه بر روش تحقیق توصیفی با روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و تاریخی ، با هدف بررسی معیارهای شهرهای ایرانی - اسلامی ، سعی در بررسی شاخص های این شهرها و تطبیق این شاخصه ها با آموزهای اسلامی و استخراج معیارهای مشترک دارد. بر این اساس، اصلی ترین علت عدم تحقق معیارهای شهر ایرانی - اسلامی با وجو مطالعات و نظریات متنوع، در عدم وجود فرآیند رخداد معنا در فضای شهرهای ایرانی -اسلامی تعبیر می شود؛ لذا هم زمانی و توامانی سه وجه معنایی ، وجه نمادین - کالبدی و در آخر وجه کالبدی ، به ترتیب در قالب ویژگی های ادراکات و باورهای دینی ، ویژگی های فضایی و رفتاری و در نهایت نمود معنا در کالبد شهر می تواند؛ معنای مشترک از مفاهیم اسلامی و تطابق آن با فرهنگ ایرانی برای نسل جوان و معماران و شهرسازان پدید آورد و در جهت تحقق آرمان شهر ایرانی - اسلامی ، گامی هرچند کوچک برداشته شود.

کلیدواژه ها:

معیارهای شهر ایرانی - اسلامی ، فرآیند معنا ، ایدئولوژی