جایگاه نظام تفکر عرفان اسلامی در معماری سنتی ایرانی مطالعه موردی نقش و کارکرد حیا

تاثیر استفاده از تفکرات عرفان اسلامی در معماری موضوعی است که توجه بسیاری از معماران و محققان را به خود جلب نموده است .در خانه های سنتی ایرانی در بعضی از فضاهای داخلی و یا خارجی مانند حیاط که بحث اصلی این مقاله است ،از نماد ها و اشکالی معنی دار استفاده شده است ولی اساس طراحی و شکل گیری بناهای خانه ها کاملا کاربردی و کارکردی بوده است . هد اصلی این مقاله آن است که با توجه به تفکرات اسلامی و عرفانی و بررسی نظرات وآرا برخی از عارفان و فیلسوفان اسلامی در گذشته مانند سهروردی ،یک قدم به سوی ارتقا طراحی و معماری خانه های امروزه برداشته شود شناخت عرصه خانه های درو نگرا و کارکرد های گوناگون حیاط در خانه های ایرانی و انواع آن یکی دیگر از اهداف این پژوهش میباشد.مهم ترین سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا تفکرات عرفانی اسلامی در شکل گیری خانه های سنتی تاثیرداشته است با توجه به اصل قناعت و ساده زیستی در حقیقت خود این نیز چیزی غیر از افکار عرفان اسلامی نیست و کاملا در شیوه ساختمانی بناها مورد استفاده قرار گرفته ،واین اثرعرفان در خانه های سنتی است .سوال دیگری که در راستای این مقاله میتوان طرح کرد این است که آیا نمادهای اسلامی و عرفانی در همه شهرهای کشور ایران وکشورهای اسلامی یکسان است یا خیر در بدنه اصلی این مقاله در این مورد توضیح کامل داده شده است و مختصر میتوان اینجا جواب به این سوال داد که خیر.در شهرهای مختلف ایران از شمال تا جنوب و حتی کشورهای مختلف که دین آنها اسلام و یکسان میباشد معماری و طرح حیاط ها و حتی جزییات مثل مدل های حوض و باغچه نیز تفاوت دارد و در مواردی بستگی به فرهنگ و تاریخ آن شهر و کشور و در مواردی بستگی به منطقه جغرافیایی و آب و هوای آن سرزمین دارد.روش تحقیق این پژوهش بر پایه مطالعات اسنادی و گردآوری آن بصورت کتابخانه ای و میدانی شماری از واحدهای مسکونی درون گرا انجام شده است .پژوهش کاربردی حاضر به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است .در این پژوهش ضمن بررسی خانه های سنتی ایران به ویژه حیاط آنها ، ابتدا در مورد خانه های درونگرا صحبت میشود و سپس انواع حیاط و جزییات آن مورد بررسی قرار میگیرد و و در ادامه تاثیر عرفان و نظر متفکران در این باره مورد مطالعه و در آخر چگونگی بهره گیری از موارد گفته شده در برخی از شهرهای ایران بطور مختصر مورد پژوهش قرار گرفته است .

کلیدواژه ها:

عرفان اسلامی ، خانه های درون گرا ، حیاط ، خانه های سنتی ایران