بررسی تطبیقی تزئینات و شیوه معماری گنبد قابوس با برج آرامگاهی ایران

بنای عظیم گنبد قابوس، آرامگاه شمس المعالی قابوس بن وشمگیر است که از جمله کهن ترین بناهای تاریخ دار اسلامی در ایران به شمار می رود و در زمره بزرگ ترین مفاخر معماری سده چهارم هجری قمری است . گنبد قابوس به امر قابوس و در زمان حیات وی به سال ۳۹۷ هجری برابر با ۳۷۵ شمسی یزدگردی مطابق سال ۱۰۰۹ میلادی ساخته شده است . ساختمان این بنای آجری باشکوه اسلامی بر روی تپه خاکی بلندی قرار گرفته است . در سر در ورودی بنا دو رشته مقرنس کاری جهت تبدیل به اضلاع راست گوشه وجود دارد که در عین سادگی در شمار نخستین مقرنس کاری هایی است که در تزئینات معماری در خور اهمیت است . در روی بدنه های ده گانه آجری بنا، دو رشته کتیبه آجری به خط کوفی ساده در میان قاب های آجری نصب شده است . این دو رشته کتیبه که از نظر متن و کلمات مانند یکدیگرند، شامل نام بنا و تاریخ ساختمان بنا هستند. خطوط کتیبه با آجر ساده قرمز که روی آن ساییده شده، بدون هیچ گونه روکشی در درون قاب های آجری که با آجر نیم گرد ساخته شده اند، جای گرفته است . به همین جهات و به دلیل پختگی آجر قرمز و استحکام آن، هنوز پس از هزار سال که از زمان نصب این کتیبه می گذرد، خرابی یا خدشه ای به تاریخ و خطوط کتیبه وارد نشده.

کلیدواژه ها:

گنبد قابوس ، بنای آرامگاهی ، تزئینات معماری ، تزئینات آجری ، کتیبه نگاری