مصطفی فیضی - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدتفرش
اسماء عادل نیا نجف آبادی - دانشجوی کارشناسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم،

شکل گیری بازار از زمانی شروع می شود که انسان موفق به تولید محصول بیشتر از نیاز خود می گردد که در ابتدا به صورت موقت بوده و به تدریج از حالت موقت به دایمی و دارای ساختار معماری تبدیل گردید و محل اجتماع داد و ستد شد. توجه به بافت های فرسوده تاریخی و رفع ناپایداری آنها، به موضوعی جدی و محوری تبدیل شده، به گونه ای که سازمانهای ذیربط را به تکاپوی ساماندهی و بازآفرینی بافت های مذکور سوق داده و لزوم مداخله در این بافت ها را در دورههای مختلف زمانی مطرح نموده است . پیوستگی و هماهنگی میان اجزای فضا و فعالیت های آنها در بافت های تاریخی ایران باعث شده است که فضاهای شهری بر مبنای استخوانبندی و ساختار فضایی بافت به وجود آید که بازار قم و سراهای سنتی آن زمانی محل کانون ثروت و قدرت شهر قم و حتی نیازهای منطقه ای خود بوده است . در حالی که در شرایط کنونی از حیث اقتصادی عملکرد خود را از دست داده است . به نظر می رسد وجود بازار و تاثیر آن بر کالبد معنوی شهر و هویت شهر قابل تامل و بررسی باشد.هدف از این مقاله بررسی عوامل موثر در احیای بازاره ا یتاریخی در هویت شهری میباشد و یکی از عناصر اصلیبافت قدیم و تاریخی شهر که از ویژگیهای مناطق اسلامیشرقی است و در ایران نیز ریشه ا ی دیرینه دارد، محسوبمیشود. از طرفی مرکز مهم اقتصا دی شهر در کنار عناصردیگری چون مساجد جامع، امامزاده، مدارس، کاخها یا مقرحکومتی و دروا زه شهر در مرکز شه ر یا ارتباط دهنده دروازهشهر با مرکز شهری از اعتبار خا صی برخوردار است و لذامیتواند از اولویتهای مهم احیا و زنده سا زی بافت تاریخیشهرها باشد. در این مقاله با بررسی مجموعه سراهای بازارسنتی قم و تاثیر آن بر هویت شه ری، با استفاده از روشتوصیفی، تحلیلی مورد بررسی قرار میگیرد.

احیای بازار تاریخی، هویت شهری، قم