کریم خان محمدی - عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم ع
حوریه بزرگ - کارشناس
زینب صدیقی - کارشناس

معماری به مثابه هنری که تداعیگر عبودیت و توسعه بندگی است، از گذشته جایگاه وحدت و یکپارچگی و وجه تمایز فرهنگ اسلامی ایرانی بوده است. این هنر، اما، با ورود مدرنیته از آماج آن محفوظ نمانده و دستخوش تغییر های محسوس شد. پیامد معماری مدرن مبتنی بر نگرشهای راسیونالیسم و پوزیتیویسم، فضاهای تهی و خالی از روح است که گرچه به مدد بالاترین امکانات علمی و فناوری موجودیت یافته، اما گویی هنوز در انتظار نفس مسیحایی است که در آنها روحی بدمد. هستی انسان در ماهیت فضایی و موجودیتش، موجودیتی در جهان و درهمتنیده با آن است؛ لذا، زیست جهان جغرافیایی به خصوص جنبههای فضایی آن، اساس زیست جهان اجتماعی است. انسان با ادراک انفسی فضا به یک «اینهمانی با فضا» میرسد و هویت خود را در آیینه فضای پیرامونش می بیند. باتوجه به تاثیر های فضا بر نوع ادراک انسانی و غنای معماری ایرانی اسلامی ازیکسو و تحول های مدرن معماری معاصر ایران ازسوی دیگر، مقاله حاضر با مطالعه موردی «خانه عباسیان» بهمنزله محیطی با عناصر متمایزکننده سبک معماری ایرانی اسلامی و به مدد روش پدیدارشناسی و شیوههای آن ازجمله بررسی اسناد، مصاحبه و مشاهده مشارکتی، ادراک بازدیدکنندگان این خانه را به مثابه کنشگران بررسی انسان شناختی کردهاست. ادراک حس آرامش در خانه، ادراک حس معنویت نسبت به سقف های گنبدی، دریافت قابلیتهای مکانی خانه در جهت خلوتگزینی، ابراز علاقه مندی به سبک معماری خانه و توانایی کنشگر معاصر بر رمزگشایی از اصل حجاب، نمونه هایی از نتایج تحقیق است

معماری ایرانی, اسلامی, خانه عباسیان, پدیدار شناسی مکان, تاثیر فضا و کالبد