سهیل سبحان اردکانی - استاد گروه محیط زیست، دانشکده علوم پایه، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران. (مسوول مکاتبات)
سیدمیلاد جعفری - کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکده علوم پایه، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

زمینه و هدف: نظر به اهمیت ایمنی غذایی و تاثیر سوء عناصر بالقوه سمی بر سلامتی انسان، این مطالعه با هدف بررسی غلظت تجمع یافته عناصر سرب، کادمیم، کروم و نیکل در بخش های ساقه و برگ دو نوع کاهوی ایرانی و کاهوی گرد (پیچ) عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان انجام شد. روش بررسی: تعداد ۱۵ عدد کاهوی ایرانی و ۱۵ عدد کاهوی گرد از بازار مصرف شهر همدان خریداری شد. پس از آماده سازی و هضم اسیدی نمونه ها در آزمایشگاه، غلظت تجمع یافته عناصر سرب، کادمیم، کروم و نیکل در آن ها به روش ولتامتری عاری سازی آندی در سه تکرار خوانده شد. پردازش آماری داده ها نیز با استفاده از ویرایش ۱۹ نرم افزارSPSS  انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت تجمع یافته عناصر سرب، کادمیم، کروم و نیکل در بخش های برگ و ساقه کاهوی ایرانی به ترتیب برابر با ۳/۱۹ و ۶/۴۰؛ ۱۰۳ و ۲۳۳؛ ۰۰/۸ و ۰/۲۳؛ و ۲/۳۰ و ۱۷۱ میلی گرم در کیلوگرم و در کاهوی گرد نیز به ترتیب برابر با ۰۷/۹ و ۸/۲۰؛ ۴/۳۵ و ۱۱۸؛ ۹/۱۲ و ۸/۳۷؛ و ۲۱۵ و ۲۷۹ میلی گرم در کیلوگرم بوده است. نتایج مقایسه میانگین غلظت تجمع یافته عناصر در نمونه ها با بیشینه رواداری WHO/FAO نشان داد که به جز در مورد میانگین غلظت عنصر نیکل در کاهوی ایرانی، میانگین غلظت سایر عناصر از حد مجاز بیش تر بوده است. همچنین، به جز برای عناصر نیکل و سرب در کاهوی ایرانی، نتایج مقایسه بین بخش های برگ و ساقه نمونه ها نشان دهنده وجود اختلاف معنی دار آماری در سطح %۹۵ بود. بحث و نتیجه گیری: از آن جا که کاهوی عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان فاقد ایمنی غذایی برای مصرف کنندگان بود، لذا، نسبت به پایش محصولات کشاورزی پرمصرف قبل از عرضه به بازار مصرف توصیه می شود.

ایمنی غذایی, بیشینه رواداری, کاهو, فلز سنگین, همدان