سعیده اسماعیل زاده آشینی - پژوهشکده امام خمینی س

پژوهش حاضر بر آن است تا با مرور نظام مند مطالعات مربوط به اعتراضات جمعی در ایران در سال های ۱۳۸۸ و۱۳۹۶ و با تجمیع نتایج پژوهش های پراکنده و با دستیابی به نگرشی جدید بتواند تصویری نسبتا دقیق از علل، موضوعات، ویژگی ها، دستاوردها و مشکلات این پژوهش ها به دست دهد. به همین منظور در این پژوهش، با در نظر گرفتن امکانات عملی و محدودیت های زمانی، ۶۰ مورد (۳۰تحقیق مرتبط با اعتراضات سال۸۸ و ۳۰ پژوهش مربوط به اعتراضات سال۹۶) از آثار موجود در فاصله سال های ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۰ مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات لازم، استخراج و تحلیل شده است.نتایج به دست آمده نشان می دهد که در مجموعه آثار علمی مرتبط با اعتراضات سال۱۳۸۸، علل سیاسی بیش از سایر علل مورد توجه قرار گرفته است و عامل اقتصادی کمتر از دیگر عوامل مورد توجه بوده است. در مجموع غالب نویسندگان به متغیرهای داخلی و عوامل سیاسی-اجتماعی عنایت بیشتری نشان داده اند. در مجموعه آثار علمی مرتبط با اعتراضات سال۱۳۹۶، علل اجتماعی بیش از سایر علل مورد توجه یوده است و عامل فرهنگی کمتر از سایر عوامل موردعنایت قرار گرفته و غالب تحلیل گران به متغیرهای داخلی و عوامل اجتماعی-اقتصادی توجه بیشتری مبذول کرده اند. در مطالعات مربوط به کنش جمعی اعتراضی سال ۹۶ در مقایسه با سال ۸۸، شاهد چرخش از عوامل سیاسی-اجتماعی به سمت عوامل اجتماعی – اقتصادی هستیم.

کلیدواژه ها: مرور نظام مند, کنش جمعی, اعتراض, جنبش, ایران