سعید حضرتی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
نادر صالح نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
امیر رضا صادقی بختوری - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
هادی اسدپور - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
بهمن پاسبان اسلام - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، آذربایجان شرقی، تبریز، ایران

به منظور بررسی نقش فتوسنتزی برگ و گل آذین گلرنگ در پشتیبانی عملکرد و محتوای روغن تحت تنش کم­آبی، آزمایشی روی رقم بهاره گلدشت به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۸ انجام شد. فاکتور اصلی تنش کم آبی در سه سطح (بدون تنش، تنش از مرحله شروع گل­دهی، تنش از زمان ۵۰ درصد گل­دهی) و فاکتور فرعی حذف برگ ها و پوشش گل­آذین در چهار سطح (شاهد، حذف برگ تیپ پایین، حذف برگ تیپ بالا و پوشش گل آذین) بودند. نتایج نشان داد اعمال تنش کم آبی از مرحله شروع گل دهی و از مرحله ۵۰ درصد گل دهی به ترتیب ۱۶/۴ و ۷/۹ درصد عملکرد دانه را کاهش داد، درحالی­که عملکرد روغن تنها تحت تاثیر تیمار اعمال تنش از مرحله شروع گل دهی کاهش معنی دار ۴/۴ درصدی را نشان داد. با توجه به نتایج، مهم­ترین منبع تامین­کننده اسمیلات ها برای پر شدن دانه گلرنگ و تولید روغن، برگ های بالای کانوپی بودند؛ همچنین بر اساس نتایج، گلبرگ ها نیز نقش مهمی را در پر شدن دانه ها، در هر دو شرایط عدم تنش کم­آبی و کم آبی بعد از مرحله گل دهی دارند. در تیمار بدون تنش کم­آبی، بیشترین میزان شاخص برداشت ۳۹/۷ درصد مربوط به عدم حذف برگ و کم ترین میزان (۳۸/۶ درصد) مربوط به حذف برگ های تیپ بالا بود. بر اساس نتایج تحقیق گل­آذین نقش موثری در عملکرد دانه و در نتیجه عملکرد روغن گلرنگ داشت. اعمال تنش کم آبی از مرحله شروع گل دهی نیز عملکرد دانه و روغن را در گلرنگ کاهش قابل توجهی داد.

آبیاری, تنش خشکی, دانه های روغنی, عملکرد روغن, منبع و مخزن