کاربست نظریه شکاف و گریز اجتماعی در جامعه ایرانی قرن اول هجری

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ ایران، دوره: 15، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IRHJ-15-2_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 246
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

کورش صالحی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

تبیین نظریه شکاف های اجتماعی در جامعه ایرانی عصر انتقال و خلافت اموی، و به دنبال آن ظهور پدیده گریز در این جامعه از کانون خلافت با تحلیل کارکرد گرایانه قابل بررسی است. با سپری شدن ایام فتوح و عدم جذب عملی ایرانیان در جامعه ی جدید عرب- اسلامی و عدم تحقق تصورات ایرانیان در تغییر و تحول کلی وضعشان، نه تنها شکاف های اجتماعی گذشته برای آنان از بین نرفت بلکه عملا با گسترش نظام قبایلی و قرار گرفتن موالی در پایین ترین قسمت این ساختار؛ موجب شد که آنان به عنوان اقشار فرودست از فضای جدید بهره ای نبرند. در این تحقیق که به روش تاریخی و بین رشتهای با تحلیل نظریه شکاف و گریز در جامعه شناسی انجام می شود، با این سوال که نقش شکاف های اجتماعی موجود در بین ایرانیان در تحقق روند گریز در قرن اول هجری چه بوده است؟ به پاسخی در فرض تحقیق میپردازد که؛ شکاف های اجتماعی موجود در نظام اموی باعث گریز لایه های متعدد جامعه ی ایرانی از کانون قدرت بوده و بهدلیل ساختار خلافت اموی، زمینه های گریز در این جامعه را فراهم نموده است. دست یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست تبعیضی امویان و وجود طبیعی شکاف های اجتماعی در جامعه ایرانی قرن اول منجر به تحقق نظریه گریز شده و این جامعه را به امید فردای بهتر آماده پذیرش دعوت عباسی نموده است.

کلیدواژه ها

شکاف اجتماعی, امویان, گریز اجتماعی, موالی, شعوبیه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.