بررسی علل ابهام تقسیم بندی معقولات در تفکر فیلسوفان مسلمان

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: مجله جستارهایی در فلسفه و کلام، دوره: 53، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IPT-53-2_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 297
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد بنیانی

هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

بحث مفاهیم کلی و دسته بندی معقولات از مهمترین مباحث فلسفی است که در سامان بخشیدن به دیگر مسائل فلسفی نقش محوری و اساسی دارد. سخنان و دیدگاه های فیلسوفان مسلمان در دسته بندی معقولات دچار اختلافات و ابهامات زیادی شده است. تا زمانی که عوامل زمینه ساز ابهام بررسی نگردد، نمی توان به دسته بندی مناسبی از معقولات و مفاهیم کلی دست یافت. درباره علل ابهام در اندیشه فیلسوفان مسلمان می توان به مواردی مانند عدم اصطلاح سازی، ابهام رابطه معقول اول با معقول ثانی، درآمیختن حیطه ها در تقسیم معقولات، گره زدن دسته بندی مفاهیم به نظریات فلسفی و ابهام نسبت میان وجود و ماهیت اشاره نمود. با بررسی دقیق علل ابهام و لوازم معرفتی آنها می توان پی برد که معقول ثانی فلسفی نمی تواند قسیم معقول اول باشد و در دسته بندی معقولات نحوه دلالت مفهوم بر مصداق ملاک تقسیم است، نه نحوه شکل گیری و انتزاع مفهوم؛ وجود و هستی به سبب شمول آن نباید در عرض مفهوم دیگری مانند ماهیت قرار گیرد و به تبع نزاع اصالت وجود و ماهیت تعریف گردد. با قرار دادن مفهوم وجود و واقعیت به عنوان مقسم مفاهیم می توان دسته بندی جدیدی را مطرح نمود که اشکالات و ابهامات مورد نظر را نداشته باشد.

کلیدواژه ها

معقول اول, معقول ثانی فلسفی, معقول ثانی منطقی, مفاهیم کلی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.