علیرضا نه بندانی - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
افشین سلطانی - استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پریسا درویشی راد - دانش آموخته دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

اکثر کشورهای تولیدکننده نخود از جمله ایران در مناطق خشک و نیمه خشک قرار داشته و تنش خشکی در آخر فصل در زمان تشکیل غلاف و پر شدن دانه از مهمترین عوامل محدودکننده عملکرد این گیاه است. به منظور بررسی تاثیر زمان شروع تنش خشکی انتهای فصل بر نخود، آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل دو تاریخ کشت ۱۵ دی ماه و ۲۷ بهمن ماه و سه سطح زمان شروع خشکی انتهای فصل در زمان گلدهی، ۱۰ و ۲۰ روز پس از شروع گلدهی و تیمار شاهد با آبیاری مناسب بودند. نتایج آزمایش نشان داد که وقوع خشکی انتهای فصل در مراحل گلدهی و ۱۰ و ۲۰ روز پس از گلدهی به ترتیب سبب کاهش ۳۶، ۲۴ و ۱۵ درصد در آب مصرفی و ۳۱، ۲۳ و ۱۰ درصد در ماده خشک تجمعی نسبت به تیمار شاهد شد. در مجموع در تاریخ کشت اول، وقوع خشکی انتهای فصل در مراحل گلدهی و ۱۰ و ۲۰ روز پس از گلدهی به ترتیب سبب کاهش ۷۹، ۷۱ و ۷ درصد عملکرد دانه نسبت به شاهد شد و در تاریخ کشت دوم، وقوع خشکی انتهای فصل در مراحل گلدهی و ۱۰ و ۲۰ روز پس از گلدهی به ترتیب سبب کاهش ۵۷، ۵۷ و ۴۲ درصد عملکرد دانه نسبت به شاهد شد. بنابراین، تاریخ کشت مطلوب و آبیاری تکمیلی در مراحل زایشی می تواند گزینه مدیریتی برای کاهش جنبه های منفی خشکی انتهای فصل باشد.

Sowing date, water stress, Area leaf, Total dry matter