محسن ملکی - گروه آموزشی منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی خلخال
معصومه سادات حسینی نسب - گروه منابع طبیعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران
محمد باقر مروتی - گروه منابع طبیعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران

منابع طبیعی، منبع اصلی درآمد بسیاری از روستاییان کشور است. متنوع بودن کنش گران ذی نفع در بخش منابع طبیعی، منجر به ایجاد تضاد می شود. برای مدیریت بهینه منابع طبیعی، شناخت عوامل موثر در تضاد بین ذی نفعان و ذی مدخلان بسیار مهم است. تحقیق حاضر در روستاهای جنوب استان اردبیل اجرا و مولفه های حقوقی، مدیریتی، بهره برداری و اجتماعی از منظر کارشناسان و روستاییان بهره بردار از منابع طبیعی بررسی شد. جهت انجام تحقیق، تعداد ۲۴۰ پرسشنامه در جامعه هدف تکمیل شد. روایی پرسشنامه ۹۶/۰ استخراج شد. برای مقایسه دیدگاه دو گروه، از آزمون ناپارامتری من-ویتنی استفاده شد. نتایج نشان داد، علاوه براینکه تمامی عوامل موثر مورد بررسی در بروز تضاد معنی دار بودند، بین عوامل موثر در بروز تضاد نیز دیدگاه روستاییان بهره بردار و کارشناسان دولتی نیز تفاوت معنی دار وجود داشت. مهم ترین مولفه های موثر در افزایش تضاد در این منطقه از دیدگاه بهره برداران، کمبود حمایت دولت از بهره بردار، قطع درختان، سطح آگاهی مردم و از نظر کارشناسان کمبود قوانین، چرای زودرس و سطح آگاهی بهره برداران معرفی شد. زمین خواری، قاچاق چوب و شخم زیر اشکوب، توسط هر دو گروه، به عنوان عامل موثر قوی در تضاد معرفی نشد. از نظر مدیریتی نیز هر دو گروه، موثرترین روش کاهش تضاد را قرق جنگل ها و مراتع اعلام کرده اند ولی لزوم مدیریت مشارکتی از نظر هر دو گروه، اولویت نداشت. حضور موثرتر کارشناسان منابع طبیعی در عرصه، شناخت پتانسیل های معیشتی منطقه، تشویق و آموزش مردم به شناختن مشاغل جایگزین راهکار مناسبی در کاهش تضاد است.

تعارض, حقوقی, مدیریتی, اجتماعی, بهره برداری