جایگاه مفهوم وصف در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، دوره: 11، شماره: 40
  • کد COI اختصاصی: JR_JPLR-11-40_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 273
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

میرقاسم جعفرزاده

دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

ایمان حسین پور شرفشاد

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه مازندران ، بابلسر، مازندران، ایران

چکیده

این تحقیق نشان می دهد که برخی از اصولیین شیعه، وصف را دارای مفهوم دانسته، ولی مشهور علمای اصول آن را فاقد مفهوم می دانند. علاوه بر این، این تحقیق نشان می دهد که با توجه به رواج پرسش در حقوق موضوعه، ارائه پاسخی مستدل به این پرسش برای حقوق دانان نیز دارای اهمیت بسیاری می باشد. با این هدف، بررسیهای تفصیلی در این تحقیق همچنین نشان می دهد که برخی برای اثبات مفهوم، بر این نظرند که باید بین وصف و حکم مقرر در منطوق، ملازمه از نوع سببیت انحصاری وجود داشته باشد. اما این بررسی نشان داد، صرف وجود ملازمه قطعی مابین وصف و حکم منطوق کفایت می کند، زیرا، با عنایت به مقصود گوینده، برداشت عرفی مخاطب و مفسر، ظهور عرفی و تبادر، بنای عقلا، حکیم بودن قانون گذار، اصل تعیین قاعده کلی در قوانین، استقراء و کثرت استعمال می توان بر وجود مفهوم مخالف برای اکثر اوصاف، لااقل در حقوق موضوعه اظهار نظر نمود. در این تحقیق، همچنین نشان داده می شود که وصف در یک تقسیم بندی به احترازی که واجد مفهوم بوده و توضیحی و غالبی که فاقد مفهوم هستند، تقسیم می شود. همچنین، وصف گاه، قید حکم است که دارای مفهوم بوده و گاه، قید موضوع است که فاقد مفهوم می باشد. در نهایت، در این تحقیق نشان داده می شود که «وصف، در قوانین موضوعه علی الاصول دارای مفهوم مخالف است مگر اثبات شود، توضیحی، غالبی یا قید موضوع است یا ملازمه ای با حکم منطوق، ندارد.

کلیدواژه ها

مفهوم وصف در اصول فقه, مفهوم وصف در حقوق موضوعه, مفهوم مخالف, مفهوم موافق

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.