مقایسه مدلهای تجربی MPSIAC و RUSLE در برآورد فرسایش و رسوب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زائر، شهرستان مهران)

مدلهای فرسایش و رسوب موجود و ارائه شده از طرف پژوهشگران مختلف کمک شایانی به برآورد مقدار فرسایش و رسوبمی کند. این مدلها هر کدام برای مناطق خاصی کاربرد دارند و عوامل مختلفی را برای برآورد فرسایش و رسوب در نظر می گیرند.بین مدلهای ارائه شده برای برآورد فرسایش و رسوب کمتر مدلی وجود دارد که فرسایش را در اراضی کشاورزی برآورد کند.اراضی کشاورزی به دلیل فعالیت مداوم کشاورزان سهم بالایی در تخریب فیزیکی خاک از طریق شخم و شیار داشته و دارند.کلوخه های موجود در خاک های اراضی کشاورزی در اثر شخم و شیار به ذرات ریزدانه تری تبدیل شده که در اثر فرسایش های بادیو آبی می توانند به راحتی جابه جا شوند و حاصلخیزی خاک را از بین ببرند. هدف از این پژوهش بررسی کارایی دو مدل برآوردفرسایش MPSIAC و RUSLE در حوضه آبخیز زائر شهرستان مهران می باشد که فاقد ایستگاه هیدرومتری بوده و دارای اراضیکشاورزی نیز میباشد. در طی بازدیدهای میدانی، امتیاز بندی عوامل مورد استفاده در مدلهای مورد نظر صورت گرفت. سپساطلاعات بدست آمده از بازدیدهای میدانی به صورت لایه های پلی گونی در محیط GIS ایجاد شد و هر کدام از این لایه ها بر اساسروشهای ارائه شده در منابع برای مدلهای MPSIAC و RUSLE امیتاز داده شد. طبق محاسبات انجام شده بر اساس مدلMPSIAC مقدار فرسایش کل حوزه ۳/۱۰ تن در هکتار و مقدار رسوبدهی کل حوزه ۱/۳۹ تن در هکتار برآورد شده است. طبقمحاسبات انجام شده بر اساس مدل RUSLE مقدار فرسایش کل حوزه ۲۷۹/۶۸ تن در هکتار و مقدار رسوبدهی کل حوزه ۸۶/۷۰تن در هکتار برآورد شده است. (شکل ۵ و ۶) بنابراین می توان نتیجه گرفت که مدل RUSLE نسبت به مدل MPSIAC در برآوردفرسایش در اراضی کشاورزی توانایی بیشتری دارد.

کلیدواژه ها:

مدل RUSLE ، مدل MPSIAC ، مهران ، نسبت رسوبدهی ، عامل فرسایندگی باران